N. T. Alimxodjayeva z. A. Ikramova


Mustaqil tayyorlanish uchun o„quv adabiyotlar



Download 4,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/168
Sana18.02.2022
Hajmi4,18 Mb.
#451182
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   168
Bog'liq
bioorganik kimyo

Mustaqil tayyorlanish uchun o„quv adabiyotlar 
 
1.
A.G. Mahsumov, A.J..Jo‗raev «Bioorganik kimyo» Toshkent, «O‗zbekiston 
milliy ensiklopediyasi» 2007. (115-156 bet). 
2.
Н.А. 
Тюкавкина. Руководство к лабораторным занятиям по 
биоорганической химии. M., «Медицина» 1985 г. (68-81 стр). 
3.
Н.А. Тюкавкина, Ю.И.Бауков. «Биоорганическая химия» М., «Медицина» 
1965 г. (149-180 стр). 
Tarkibida vodorod atomi o‗rniga bir va undan ortiq galogen atomi, gidroqsil 
gruppa, tiol, aminogruppa saqlagan organik birikmalar u g l e v o d o r o d l a r n 
i n g g a l o g e n l i h o s i l a l a r i , s p i r t l a r, t i o l l a r, a m i n l a r
deyiladi. Bu guruhlarni tutgan to‗yingan uglevodorodlarda uglerod atomi sp
3
gibridlangan t e t r a g o n a l bo‗lib, o‗rinbosarlar bilan σ–bog‗i orqali 
bog‗langan. Bunday birikmalarga xos bo‗lgan nukleofil o‗rin olish va ajralish 
reaksiyalarini o‗rganish organizmda kechadigan biokimyoviy jarayonlarni to‗liq 
tushinib etish uchun muhim ahamiyatga ega bo‗ladi.
Uglevodorodlarning galogenli hosilalari, spirtlar, tiollar, aminlar organik 
radikal tabiatiga qarab alifatik, aromatik va geterosiklik bo‗lishi mumkin.
Alifatik galogen hosilalar, spirtlar, tiollar, aminlarda sp
3
gibridlangan 
tetragonal uglerod atomidagi geteroatomning elektromanfiyligi uglerodga 
nisbatan katta. Shuning uchun galogen, gidroksil, tiol va aminoguruhlarni 
saqlovchi birikmalarda elektronlar zichligi elektromanfiy atom tomon siljiydi. 
Natijada uglerod bilan geteroatom o‗rtasidagi σ –bog‗i qutblanadi va nukleofil 
zarracha tomonidan hujum qilinishga moyil bo‗lib qoladi. 
X-geteroatom.


98 
Shuning uchun bunday birikmalar nukleofil o‗rin olish reaksiyalarda 
substrat vazifasini bajaradi. 
Masalan: 
Molekulada elektron zichlikni geteroatom ta‘sirida qayta taqsimlanishi 
elektron juft mavjud bo‗lgan geteroatomni ham asosli va ham nukleofil markaz 
bo‗lishiga olib keladi. Geteroatomni tutgan to‗yingan uglerod atomi elektrofil 
markaz bo‗lib, unda nukleofil zarrachalar bir birini o‗rnini egallashi mumkin. 
Geteroatom tutib turgan vodorod atomi (spirtlar, aminlar, tiollarda) kislotali 
xususiyatni beradi. 

- uglerod atomidagi vodorod atomi kuchsiz kislotalik xossani 
namoyon muhim, kuchli asos ta‘sirida bu markaz bo‗yicha ajralish reaksiyalari 
boradi.

Download 4,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   168




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish