N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

а
b
v
78-rasm
Ikkala q irq im i y o p iq m ag ‘iz b ila n ishlov b e rish d a m a g ‘izning 
o ‘ngi kiyim o ‘ngiga qaratib q o ‘yiladi va 0,5 sm kenglikda ag ‘darm a 
c h o k b ila n tik ila d i, m a g ‘iz n in g o ‘m iz a tro fig a o ‘ra b , kiyim
teskarisiga o ‘tk a zila d i, ik k in ch i q irq im i ichiga 0,5 sm b u kib, 
m a g ‘izn in g ziyi b irin c h i c h o k n i y o p ad ig an qilib t o ‘g ‘rilan ad i va 
k o ‘klab o lin ad i, s o ‘ngra kiyim n in g o ‘n g id a n a g ‘d a rm a ch o k in in g
y o n id a n b ax y a q a to r yurgiziladi (7 8 -ra sm , b).
Q o ‘sh qavat m a g ‘iz b ilan ishlov b e rish d a m a g ‘iz ikki b arav ar 
k en g ro q b ic h ila d i va tesk arisini ic h k a rig a q a ra tib u zu n asig a ikki 
b u klab d azm o lla b o lin ad i. S o ‘n g ra q irq im la rin i yo q a o 'm iz ig a
t o ‘g ‘rila b a g ‘d a rm a c h o k b ila n tik ila d i. M agM zni a g ‘d a rib
k iy im n in g te sk a ri to m o n ig a o ‘tk a z ila d i va c h o k n i t o ‘g ‘rilab
k o ‘k la n ad i, b u n d a m a g 'iz n in g b u k la n g a n ziyi a g ‘d a rm a ch o k n i 
yopib turishi kerak. S o‘ngra kiyim ning o ‘n g idan birin chi chokning 
u stid a n b ax y a q a to r y u ritila d i (7 8 -ra sm , v).
Y o q a o ‘m iz ig a p la n k a b ila n is h lo v b e r is h d a ( 7 9 - r a s m )
p la n k a n in g o ‘ngi k iy im n in g tesk ari to m o n ig a q aratib q o 'y ilad i 
va a g ‘d a rm a ch o k b ilan b irik tirilad i.
89

---

79-rasm
Keyingi ishlov berish paytida tortilib qolmasligi u ch u n o ‘m izning 
burchaklari yoki burilgan joylarida ch ok haqi kertib q o ‘yiladi. Planka 
kiyim ning o ‘ng tom oniga ag‘darib o ‘tkaziladi, planka to m o n id an
0,1-0,2 smli kant hosil qilinib, chok to ‘g ‘rilanadi. Plankaning ikkinchi 
tom onidagi qirqim lari ichkari tom onga 0,5-0,7 sm bukilib ko‘klab 
olinadi, so ‘ngra plankaning bukilgan ziyidan 0,1 -0 ,2 sm kenglikda 
baxyaqator yuritiladi.
Plankani bezak bilan ishlov berishda to ‘rlar, q o ‘ym a burm alar va 
kantlar q o ‘yilgan b o ‘lishi m um kin.
T o ‘rlar yoki q o ‘y m a b u rm a la r ikki q a to r b o ‘sh b ax y aq ato r 
yuritilib burm alari tayyorlab o lin ad i, s o ‘ngra p lan k an in g tashqi 
qirqim lariga burm ali to m o nlarini to ‘g ‘rilab, o ‘ngini o ‘ngiga qaratib 
joylashtiriladi va universal m ashin ada b u rm a baxyaqatorlarining 
o ‘rtasidan tikiladi.
Bezakli plankani oddiy planka kabi kiyimga biriktiriladi, bezak 
ulangan choklari ichkariga bukilib, to ‘g ‘rilanadi va ko‘klab olinadi. 
Planka ziyidan 0, l -0,2 sm masofada baxyaqator yuritib bostirib tikiladi 
(80-rasm , a,b).
Planka kant bilan bezaladigan b o ‘lsa, a w a l kantning teskarisini 
ichiga qilib uzu nasig a ikki b u klab d azm o lla b o lin a d i, s o ‘ngra
90

---

p la n k an in g o 'n g ig a , tash q i q irq im la ri o ch iq to m o n in i q aratib
joylashtiriladi va kantning buklangan ziyidan m odelda ko‘rsatilgan 
m asofada (0,1-0,5 sm ) biriktirib tikiladi. Keyingi ishlov berish to ‘rli 
yoki burm ali planka kabi bajariladi (80-rasm , v).