N qodirov, I. M. Fayzullaev, K. S. Shamsiev qozon qurilmalari

5, 5₂ 5₃ 0.15 0.05 0.25

\ \ \ \
Л Л Л₃ 0.93 0.13 0.7
Qatlamlar yopishgan sirtlaridagi haroratlarni aniqlaymiz:
t₂ = t1 - q ⁵ = 1200 - 1274 — = 995⁰C ;
Л 0.93
t₃ = t₄ + q ⁵ = 50 +1274⁰²⁵ = 505⁰ С ³⁴ Л₃ 0,7

2. 
   masala. Bug‘ generatorining qizish yuzasi harorati t_d= 268 ⁰C, bosimi P=4,7
   

MPa bo‘lsa, 1 m qizish yuzasidagi bug‘ning sarfini aniqlang.
Yechish.P=4,7 MPa bo‘lsa, t_s=260 ⁰C bo‘ladi.

• 
  _{0 q} 3 4 • Р⁰,^{18 2}
  

At= t_d t_s=268-260= 8 C a = — Labunsov ifodasi a = — q³ dan
At 1 - 0,0045Р
q 3 4 • Р^{018 2}

• 
  = — q³ ni hosil qilamiz.
  

At 1 - 0,0045Р
_q 34 • 4 7⁰,^{18 2} _{5 2}
^q= —^,, q³ ifodadan q=2,54-10 Vt/m kelib chiqadi. P=4,7 MPa
8 1 - 0,00454,7
bo‘lganda P=1661 kj/kg ni jadvaldan olamiz. Shunga asosan G=^q Ю)₄ =0,15 kg/m²s.
Javob: G =0,15 kg/m²s.

3. 
   masala.1 kg quruq tuyingan bug‘ni P=90 bardan 500°C haroratga o‘taqizdirishga sarflanadigan issiqlikni hisoblang.
   

Yechish.Ma’lumki bug‘ning o‘ta qizdirish uchun sarflanadigan issiqlik quyidagiga teng: i=3386 kj/kg; i'-2743 kj/kg jadvaldan olinadi.
Q=i-I’=33 86-2743=643 kj/kg

4. 
   masala. Quvurdan o‘tayotgan bug‘ning bosimi P_i=1,2MPa va harorati t=260°C. Bug‘ning sarfi M-350 kg/soat, tezligi W=50m/s. Bug‘ o‘tkazayotgan quvurning diametrini aniqlang.
   

Yechish.Bug‘ning sarf bo‘lishi quyidagi tenglamadan aniqlanadi.
d 2 1
M = fWp = — w ■ —
4 v
Bu erda: f - turbaning ko‘ndalang kesim yuzasi; d - turbaning diametri, m; v - bug‘ning solishtirma hajmi, m /kg; s - bug‘ning zichligi, kg/m .
Yuqoridagi tenlamadan
_л 4Mv 4 ■ 350 ■ 0,2
d = J = J = 0,022 m = 22 mm
— ■ w ]I3600 ■ 3,14 ■ 50
Bug‘ning solishtirma hajmi h-s’ diagrammadan aniqlanadi, u quyidagiga teng: V = 0,2m^3/kg.

5. 
   masala: Bug‘ qozonidagi bug‘ning harorati 350 F ga teng. Bu haroratni ⁰C da ifodalang.
   

Yechish.t = 510 ⁰C.
MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR

1. 
   masala. Agar qozon agregatidan chiqayotgan ortiqcha havo koeffitsiyent a_chtq = 1,5,tutun gazlarining harorati t_chiq=150⁰C, Qozonhonadagi harorat t=30⁰C,
   

bosim o‘zgarmas bo‘lganda, havoning o‘rtacha hajmiy issiqlik sig‘imi S^/_p.h=1,297
30
kj/(m K), o‘txonaga kirayotgan yoqilg‘ining harorati t₀ =20 C va yoqilg‘ining mexanik chala yonish natijasida yo‘qotilgan issiqligi q₄=3,5%.
Qozon agregatida B-2 markali ko‘mir yoqilganda uning tarkibi quyidagicha bo‘ladi. Sⁱ=41,5%,H=2,9%,Sⁱuch=0,4%,Nⁱ=0,6%,0ⁱ=13,1%,Aⁱ=8,0%,Wⁱ=33,5, Qozon agregatidan chiqayotgan tutun gazlari bilan yo‘qotilgan issiqlikni aniqlang.
Javob.q₂=8,0%.

2. 
   masala. Qozon agregatida foydali ishlatilgan issiqlik q₁=0,5%, tutun gazlari bilan yo‘qotilgan issiqlik q₂=11%, yoqilg‘ining kimyoviy chala yonishi natijasida yo‘qotilgan issiqlik q₃=0,5%, mexanik chala yonish natijasida yo‘qotilgan issiqlik q₄=4%, va o‘txonaga kiruvchi yoqilg‘ining harorati t=20⁰C bo‘lsa foiz hisobida va kj/kg da tashqi muhitga yo‘qotilgan issiqlik Q₅ va q₅ ni toping.
   

Qozon agregati B2 markali ko‘mirda ishlaydi, quyi yonish issiqligi Q_k=10516kj/kg, yoqilg‘i tarkibidagi namlik W-32,0%.
Javob. Q₅=52,8kj/kg, q₅=0,5%.

2. 
   masala. Bug‘ qozonining devori qalinligi 5 ₁=230 mm bo‘lgan o‘tga bardoshli g‘ishtdan, qalinligi 5 ₂=40 mm havodan va qalinligi 5 ₃=380 mm bo‘lgan qizil g‘ishtdan iborat. Bug‘ qozonidagi gazlarning harorati t_c1 =1100 ⁰C va havoning harorati t_c2 = 30⁰C bo‘lganda, qozon devori qatlamlari orasidagi havoning atrof-
   

muhitga yo‘qolayotgan issiqlikga va tashqi sirt haroratiga ta’sirini aniqlang.

2. 
   0
   

Gazlardan devorga issiqlik berish koeffitsiyenti ai=10 Vt/m C va devordan
20
havoga issiqlik berish koeffitsiyenti a₂=5Vt/m C ga teng. Devor materialining issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti mos ravishda: X₁ =1,65 Vt/m ⁰C, X ₂ =0,4 Vt/m ⁰C va X₃ =0,7 Vt/m ⁰C.
Javob: Issiqlikning yo‘qolishi 50,5 %, tashqi qatlam harorati 110 ⁰C ga kamayadi.

2. 
   masala. Qozon agregatining bug‘ unumdorligi D=5,45 kg/sek, yoqilg‘ining haqiqiy sarfi V=0,64 kg/sek, qizigan bug‘ning bosimi R_kb=1.3 MPa, qizigan bug‘ning harorati t_kb=275⁰C, ta’minot suvining harorati t_ts=100⁰S va uzluksiz purkovchi qiymat R=3%. Bo‘lganda qozon agregatida foydali ishlatilgan issiqlikni aniqlang. Javob: Q=21996 kj/kg.
   
3. 
   masala: Bug‘ qozonidagi bug‘ning harorati 700 F ga teng. Bu haroratni ⁰C da ifodalang. Javob: t = 1020 ⁰C.
   

VIII-BOB.QOZONNI ISHLATISH VAQTIDA ATROF-MUHITGA CHIQAYOTGAN ZARARLI QUSHIMCHALARDAN HIMOYA QILISH
8.1.Issiqlik elektr stansiyalar tashlamalari va ularni atrof - muhitga ta’siri Tayanch iboralar: kul, qora kuya , koks, mo’ri quvuri
So'nggi paytda energetika jadal sur'atlar bilan rivojlanmoqda, bu rivojlanishning yaqin vaqtda ham saqlanishi kuzatiladi. Elektr energiyani dunyo miqyosida ishlab chiqarilishi hozirgi rivojlanish bosqichida o'n yil davomida ikki baravar ortdi. Demak, yoqilayotgan organik yoqilg'ining miqdori ham ikki baravar ko'p sarflanmoqda.