N. N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo‘lib, oliy maktab o‘qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi

Axborotlarning bayon 
qilinlshiga ko‘ra 
leksiyalar dogmatik, axborot va
namoyish qilish va muammoli 
leksiyalardan iborat bo ‘ladi. Lekin shuni 
ta ’kidlash joizki, har bir leksiyaning o ‘ziga xos xususiyatlarini qayd 
qilgan
holda, ulardagi umumiv^jihatlami ham farqlash lozim. Chun
ilmiy
axboroi-resurs markazi
d leksiya o ‘qish

---

va uni loyihalash jarayonida ulam i amalga oshirmasdan bo‘lmaydi. Ular 
quyidagilar:
• 
ilmiylik;
• qulaylik;
• kasbiy yoinaltirilgan lik;
• oqibat/i aloqani amalga oshirish.
Oliy maktab o ‘qitish tizimiga leksiya bilan birgalikda 
amaliy 
(mashq, 
seminar va laboratoriya) mashg‘ulot turlari ham kiradiki, ular ta ’limiy, 
tarbiyaviy hamda nazariyani amaliyot bilan bog‘lash funksiyalarini bajaradi.
“Amaliy mashg‘ulot” termini pedagogikaga oid adabiyotlarda ham keng, 
ham tor m a 'n o d a izohlanadi. “Amaliy mashg‘ulot” termini keng m a'n o d a 
mashq, seminar (ulaming barcha turlari) va laboratoriya mashg‘ulotlarini 
umumlashtiradi. Amaliy mashg‘ulotlarning leksiyadan farqlanadigan asosiy 
me'yorlaridan biri o ‘quv jarayoni qatnashchilarining birgalikdagi harakatlarida 
o ‘ziga xos xarakter bilan namoyon boMishidir. Ular vazifalariga ko‘ra ham 
farqlanadi. Agar leksiyada ilmiy bilimlar asosi bayon qilinadigan b o ‘Isa, 
amaliy mashg‘ulotlarda esa bilimlar chuqurlashtiriladi, kengaytiriladi va 
detallashtiriladi. Eng muhimi, amaliy mashg‘ulotlar talabalar bilimini sinash 
uchun ham xizmat qiladi.
Amaliy mashg‘ulot shakllaridan biri seminardir. Seminar mashg‘ulotlari 
quyidagi vazifalami yechishga qaratilgan bo‘Iadi:
• 
leksiyada bayon qilingan nazariy qoidalami mustahkamlash;
• fa n bo'yicha bilimlami kengaytirish va chuqurlashtirish;
• talabalaming ilmiy-tadqiqot va bilish qobiliyatlarini oistirish;
• 
nazariy oiqitish jarayonida egallangan bilimlaming amaliyotda tan
olinishi.
Pedagogika nazariyasi va amaliyotida seminar mashg‘ulotlarining uch 
turi farqlanadi: 
seminaroldi mashghdoti hamda seminar va maxsus seminar.
Seminaroldi mashg‘ulotlari, asosan, talabalarni mustaqil ishning o ‘ziga 
xos xususiyatlari bilan tanishtirish maqsadida o ‘tkaziladi. U nda adabiyotlar, 
m a’lum otnom a-adabiyotlar va boshqa m anbalar bilan ishlasn usullari 
o ‘rgatiladi, talabalarni boshlang‘ich shaklda ilmiy-tadqiqot ishlariga o‘tishga 
hozirlaydi, S em inaroldi m ashg‘ulotlari sem inar m ashg‘ulotlarining 
tayyorgarlik shakli hisoblanadi va odatda birinchi kurslarda o‘tkaziladi.
Seminaroldi mashg‘ulotlarida o ‘qituvchi yetakchilik qiladi. Chunki 
talabalar muayyan ixtisoslik bo‘yicha o ‘quv ishlariga kam e ’tibor beradilar, 
shuning uchun ham yetarli darajada tashabbus ko‘rsata olmaydilar.