N mahmudov, A. Nurmonov, A. Sobirov

6 3 - 
mashq. 
Ertasi,  shahrimiz,  tonggi,  bobom,  doistning,  yuksak,  kelajagi 
kabi so‘zlarni tegishli so ‘zlar bilan kengaytiring, ular ishtirokida gaplar tuzing.
N a m u n a :   Ertasi:  V atan im n in g   ertasi  —  V atan im n in g   ertasi 
c h a ro g ‘on.
Savol  va  topshiriqlar
1. 
Gap
  deb  nimaga  aytiladi?
2.  Gapning  so‘z  va  so‘z  birikmasidan  farqi  nimada?
3.  Bitta  so‘zni  gapga  aylantiring.
64-m ashq. 
Uyga  topshiriq.
 
0 ‘zingiz  tanlagan  biror  rasm  asosida  hikoya 
tuzing.  Tuzgan  hikoyangizga  sarlavha  toping  hamda  og‘zaki  so ‘zlab  bering.
18-d  a  r  s.  GAPDA  SO ‘ZLARNING  BOG‘LANISHI
1-topshiriq.
 
Quyida  berilgan  so‘zlarni  bir-biriga  bog‘lab,  gap  tuzing. 
So‘zlam i  bog‘lash  uchun  nimalar  qilganingizni  ayting.
Mustaqillik,  biz,  baxt,  ber.
20

---

2-topshiriq.  Berilgan  gapning boshidagi  ikki  so‘z  orasiga  va
 
bog‘lovchi- 
sini  qo‘ying.
Shahar,  qishloqlarimizda  bugun  о ‘zgacha  hayot  hukm  surmoqda.
Gap tarkibida ishtirok etgan so‘zlar bir-biri bilan bog‘lanadi.  M a s a 1 a n: 
qir  va  adir,  Oygul  bilan  Baxtiyor;  gulni  hidlamoq,  maktabga  kelmoq
 
kabi. 
Misollardan  ko‘rinadiki,  so‘zlaming  bog‘lanishi  bir  xil  emas.  Ayrim  so‘zlar 
va,  ham,  hamda,  bilan
 
singari  bog‘lovchi  va  bog‘lovchi  vazifasidagi  so‘zlar 
yoki  sanash  ohangi  yordamida  bog‘lanadi.
Boshqalarida esa birinchi qism ikkinclii qismga  -ni,  -da,  -dan,  -ning
 
kabi 
qo‘shimchalar,  tomon,  to‘g ‘risida,  haqida,  uchun
 
singari  yordamchi  so‘zlar 
bilan bog‘lanadi.  M a s a 1 a n:  akasiga  olmoq,  akasi  uchun  olmoq.
f