N mahmudov, A. Nurmonov, A. Sobirov

Ular  ishtirokida  gaplar  tuzing  va  daftaringizga  yozing.
1. Jo ‘ja, bozor,  o ‘pka,  sof,  qo‘y, gul, xola,  osh,  o‘rin,  o ‘q,  it, umum, 
ko‘cha.
2.  Xola,  qovoq,  bosar,  xalq,  ko‘y,  xo‘roz,  o ‘char,  dil,  gul,  jigar, 
qo‘zi,  ilon,  uzum.
*307-mashq.  Uch  guruhga  bo‘linib,  sinf taxtasiga  yozilgan 
qora,  oq,  uch 
so‘zlari  ishtirokida  qo‘shma  so ‘zlar  hosil  qiling.  Besh  daqiqa  ichida  kim  eng 
ko‘p  qo‘shma  so‘z  aytsa,  o ‘sha  guruh  g ‘olib  bo‘ladi.
N a m u n a :   Q orasuv 
O q q o ‘rg ‘on  
u ch b u rch ak
308-mashq.  Q o ‘shma  va  juft  so ‘zlarni  topib,  ularni  izohlang,  qanday 
asoslardan  yasalayotganiga  e ’tibor  qiling.
0 ‘ylab-o‘ylab  topdim .  Sag‘bonda  bitta  am m am   bor.  Shunikiga 
boraman...  Ammamning  eri  —  m o‘ynado‘z-kosib.
Bola-chaqalari bo‘lmaganidan uylari biznikiga o‘xshash to ‘s-to‘polon 
emas,  yig‘inchaqli,  innaykeyin,  bularning  uyi  salkam  ajoyibxona.
Ularning uyidagi gullarning-ku son-sanog‘i yo‘q:  gulbeor, gulra’no, 
gulsafsar,  gulhamishabahor,  qo‘qongul,  qalampirgul,  namozshomgul, 
sambitgul,  atirgul,  kartoshkagul,  qashqargul  —  ishqilib,  sanab  tugatib 
bodmaydi.
(G ‘afur  G ‘ulom)
Savol  va  topshiriqlar
1.  So‘zlar tuzilishiga  ko‘ra  qanday  turlarga  bo‘linadi?
• 
2.  Sodda  so‘zlar  qanday  bo‘lishini  tushuntiring.
3.  Qo‘shma  so‘zlar  nechta  asosdan taslikil  topadi?
4.  Imlo lug‘atidan foydalanib, sodda, qo‘shma, juft va takroriy so‘zlarga 
ikkitadan  misol  toping.
110

---