N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

B
ilib oling. 
Qo‘shma  gapni  tashkil  etgan  sodda  gaplar 
qo‘shma  gap  qismlari  sanaladi.  Bu  qismlarni  bog‘lash 
uchun  xizmat  qiladigan  vositalar  esa  bog‘lovchi  vositalar 
hisoblanadi.  Qo‘shma  gap  qismlari  quyidagi  bog‘lovchi  vositalar 
yordamida  bog‘lanadi:  1.  Bog‘lovchilar:  a)  teng  bog‘lovchilar 
(va, 
hamda,  ammo,  lekin,  biroq,  yo,  yo...,  yo,  dam...,  dam...);
                    
b)  ergashtiruvchi  bog‘lovchilar.  2.  Bog‘lovchi  vazifasidagi  vositalar: 
a) 
bo‘lsa,  esa,  deb;  b)  -u  (-yu),  -da,  -ki
  yuklamalari;  d)  nisbiy 
so‘zlar;  e) 
shuning  uchun,  shu  tufayli,  shu  sababli
 singari 
ko‘makchili  qurilmalar;  f)  shart  mayli  qo‘shimchasi 
(-sa).           
 
3.  Ohang.
28-mashq.
  Ko‘chiring.  Qo‘shma  gap  qismlarini  bog‘lovchi 
vositalarni  aniqlang.
1.  Do‘stlikdan  o‘tadigan  hech  narsa  yo‘q,  shuning  uchun  do‘st 
orttirish  imkoniyatini  sira  qo‘ldan  boy  berma. 
(«Hikmatnoma»dan) 
2.  Bilim  har  qanday  muammo  va  qiyinchiliklarni  yengib  o‘tishga 
zamin  yaratadi,  shuning  ushun  farzandlarimiz  yuksak  bilimga  ega 
bo‘lishlari  kerak. 
(«Vatan  ravnaqi»  risolasidan)
  3.  Shuni  bilki, 
http://eduportal.uz

---

20
odamlar  do‘stlik  tufayli  baxtiyordir. 
(«Qobusnoma»dan)
  4.  Yaxshi 
fikr  tiniq  uslubni  talab  qiladi,  uslub  esa  fikr  libosidir. 
(«Tafakkur 
gulshani»dan) 
5.  Tabiat  kimga  aql-idrok,  bilim  bersa,  u  ezgu  ishlar 
qilishga  qo‘l  uradi. 
(Yusuf  Xos  Hojib)