N. M. Kayumova



Download 18,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/423
Sana28.06.2021
Hajmi18,65 Mb.
#103948
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   423
Bog'liq
Maktabgacha pedagogika F.Qodirova 2019

Pedagogik  eksperiment 

-   Har  qanday  pedagogik  tadq- 

iqotning  asosidir.  Pedagogik  eksperiment  yordamida  ilmiy 

farazlarning  ishonchliligi  tekshiriladi,  pedagogik  jarayonlar- 

ning  ayrim  elementlari  o'rtasidagi  bog'liqlik  va  munosabat­

lari  aniqlanadi,  Pedagogik  eksperiment  ikki  turga  bo'linadi: 

qayd  qiluvchi  va  shakllantiruvchi.  Qayd  qiluvchi  eksperi­

ment orqali ta'lim yoki tarbiya jarayonidagi mavjud muammo- 

lar  aniqlanadi.  Shakllantiruvchi  eksperimentda  esa  zaruriy 

ma'lumotlar  o'quvchilarda  shakllantiriladi.  Pedagogik  jara- 

yonni aniqroq o'rganish maqsadida eksperimentator o'zi tash­

kil  etgan  jarayonni  kuzatadi.  U  pedagogik  jarayonga  arala- 

shadi,  tarbiyalanuvchilar  bilan  tarbiyachi  faoliyatining  muay­

yan  sharoitlarini  yaratadi.  Pedagogik  eksperiment  dastlab­

ki  ma'lumotlarni,  aniq  sharoitlarni  va  o'qitish  usullarini  yoki 

tadqiq  qilinadigan materiallarni  aniq  belgilashni,  shuningdek, 

eksperiment  natijalarini  har  tomonlama  hisobga  olishni  tal­

ab  etadi.  Quyidagilar  pedagogik  eksperimentning bosqichlari 

hisoblanadi:  eksperiment  o'tkazish  va  natijalarni  sharhlash. 

Rejalashtirish,  eksperiment  maqsadi  va  vazifasini  belgilash, 

eksperiment  natijasiga  ta'sir  etuvchi  omillar  va  ular  daraja- 

sining  miqdorini  aniqlash,  kerakli  kuzatishlar  soni,  eksperi-

32



ment o'tkazish tartibi,  olingan  natijalarni tekshirish metodla- 

rini  o'z  ichiga  oladi.  Eksperimentni  tashkil  etish  va  o'tkazish 

belgilangan rejaga qat'iy amal qilgan holda olib borilish kerak. 

Sharhlash  bosqichida  ma'Iumotlar  yig'iladi  va  qayta  ishlana- 

di.  Eksperiment o'tkazish ishonchlilik tamoyiliga javob berish 

uchun quyidagi shartlarga rioya qilishi kerak, ya'ni:

1.  Tekshiruvchilar  soni  va  tajribalar  miqdorining  aniq 

bo’lishi.

2. Tadqiqot metodlarining ishonchliligi,

3. Farqlarning statistik jihatdan ahamiyatliligini hisobga ol­

ish. Turli metodlarning o'zaro  qo'shib  olib borilishi pedagogik 

tadqiqotlarning  samaradorligini  va  sifatini  oshirishga  im- 

kon beradi. Bunga matematik metodlarning hamda hisoblash- 

yechish  qurilmalari  yordamidagi  eksperiment  natijalari- 

ning  pedagogikaga  kirib  kelishi  ham  yordamlashadi.  Odatda, 

o'rtacha arifmetik miqdor, modda,  meridiana, dispersiya, tan- 

lab  olinadigan  tofplam  majmuining  o'rtacha  kvadratik  chet- 

ga  chikishi,  o'rtacha  olingan  qiymat  xatosi,  belgilarni  tuza- 

tish koeffetsentlari hisoblab chiqiladi. Ilmiy tadqiqot natijalari 

amalda  qo'llaniladi. Tugallangan tadqiqotda eng muhim narsa 

uning natijalarini amalda qo'Hanilishidir. Mustaqil O'zbekiston 

sharoitida yangi ilmiy bilimlar juda tez to'planib bormoqda. Bi- 

roq,  ularni  amaliy ishga joriy etish  yo'lida  qiyinchiliklar  ham 

borligi ko'zga tashlanmoqda.

Bu  qiyinchiliklar  o'quv-tarbiya  jarayonini  takomillashti­

rish  haqidagi  bilimlarning  ortib  borishi  bilan  ulardan  foy- 

dalanishning  faol  imkoniyatlari  o'rtasidagi  nomuvofiqlikdan 

iboratdir.  Shunday  bo'lsa-da,  bu  ularni  joriy  etish  yuzasidan 

maqsadga  muvofiq  ishlar  olib  borishni  istisno  etmaydi.  Joriy 

etish  jarayoni  pedagogik  tajribani  takomillashtirishga  qara­

tilgan  faoliyat  deb  qaraladi,  Shu  sababli  joriy  qilinishi  lozim 

bo'lgan tavsiyalarga yuqori talablar  qo'yiladi.  Talablarning il­

miy  asoslanganlik  darajasi,  ular  mazmunining  aniqligi  peda­

goglar bilan o'quvchilarning mo'ljallangan kuch -  g'ayrati me- 

zonini  to'g'ri  baholashni  nazarda  tutadi.  Joriy  etish  butun  bir

33



tadbirlar  kompleksi  bo'lib,  u  olingan  xulosaiar  haqida  peda­

gogik jamoatchilikni xabardor qilishni, yangi o'quv va metodik 

qo'llanmalar yaratishni,  metodik yo'l-yo'riq  va  metodik tavsi- 

yalar ishlab chiqishni o'z ichiga oladi.

MTM  hujjatlarini  tahlil  qilish  metodi  -  Pedagogik  hodisa­

lar  va  faktlarni  tekshirishda  maktab  hujjatlarini  mukammal 

va  chuqur  o'rganmoq  lozim.  MTM  hujjatlarini  tahlil  qilish­

da  ta'lim  qonunlariga  amal  qilinmoq  kerak.  MTM  hujjatlarini 

tahlil  qilishda  o'quvchilarning  ijodiy  faolligi  va  mustaqilligini 

uning iqtidorini hamda ilg'or pedagogik tajribalarning umum- 

lashtirilishi  va  joriy  etilishini  ko'rsatgan  taqdirdagina  to'liq 

qiymatga ega bo'ladi.

Shuningdek, bolalarning umumiy miqdorb uning o'sishi yo­

ki kamayishi sabablari tavsifi, rag'batlantirish va jazolash cho- 

ralari turlariga, MTMning moddiy bazasiga e'tibor beriladi.

Bolalar  ijodini  o'rganish  metodi  -  bolalar  ijodini  hamda 

ularning  turli-tuman  ishlarini  o'rganish va tahlil  qilish  peda­

gogik tadqiqotning samarali metodlaridan biridir. Iqtidorli bo­

lalar aqliy qobiliyatlari, olijanob axloqiy qiyofalari, estetik did- 

lari,  sinchkovliklari  va  qiziquvchanliklari  bilan  ajralib  tura- 

di.  Pedagogika  fani  bolalar  ijodining  manbalari  va  omillarini 

chuqur  bilishga  hamda  ularni  yanada  taraqqiy  ettirish  va  ta- 

komillashtirishning to'g'ri yo'llarini ko'rsatib berishga qaratil- 

gan.


Statistik malumotlarni analiz va sintez  qilish  metodi -   Pe­

dagogik tadqiqot kerakli  statistika ma'lumotlarini  ma'lum  bir 

maqsad  bilan  tizimli  o'rganish,  mustaqil  O'zbekistonda  fan 

madaniyat,  ta'lim-tarbiyani  taraqqiy  etishiga  salmoqli  hissa 

qo'shadi.

Maktabgacha  ta'lim  sohasidagi,  jumladan,  ajratilgan  mab- 

lag'larning  doimiy  o'sib  borishi,  darslik  va  o'quv  qo'llanma- 

lari,  ko'rgazmali  qurollar,  o'qituvchi  kadrlar  tayyorlash,  mak­

tab  qurilishi,  xo'jalik  shartnomalari  va  ulardan  tusha  yotgan 

mablag'lar 




Download 18,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   423




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish