N. M. Kayumova

Hujjatlashtirish 

-   kuzatilayotgan  jarayonlar  natijasini 

qayd etishdan iborat.

Qayd  etish 

-   kuzatilayotgan  faollikni  hujjatlashtirish 

jarayoni  bo'lib,  aksariyat pedagoglar  bu  ishni  tabiiy  ravishda 

amalga  oshirsa  ham,  bolalarni  muntazam  kuzatish  to'liq 

ma'lumot to'plash imkoniyatini beradi.

Kuzatishdan ko'zlangan asosiy maqsad:

-  Har bir bolaning qiziqishlari, ehtiyojlari va ko'nikmalarini 

aniqlash  uchun;  Bugun  bolalarni  shaxs  bilishni,  ularda 

intiluvchanlik,  rag'batlantirish  va  bilim  olishga  bo'lgan 

ehtiyojlarini to'liq qondirishga yordam beradi;

-  Vaqt o'tishi va ta'lim natijalariga ko'ra boladagi  o'zgarish 

va  rivojlanishni  tushunish  uchun,  bunda  bolalarning 

jismoniy rivojlanib  va  hissiy jihatdan,  yil  davomida  nutqining 

rivojlanishini va  savodga tayyorlanishini ko'rish imkoniyatini 

yaratadi;

-  O'qitish  muhitiga  o'zgarishlar  kiritish  uchun  -  bunda 

bolalar uchun tayyorlangan joy va materiallardan ular qanday 

foydalanayotganligini kuzatib, mavjud materiallar bolalarning

419

---

ehtiyojiga  javob  berish-bermasligi,  ko'pincha  materiallarga 

zarurat bor-yo'qligi masalasiga javob topish mumkin;

-  E'tibor  talab  qiladigan  holatlarni  aniqlash  uchun  bunda 

bolalarda  qondirilishi  zarur  bo'lgan  alohida  ehtiyojlar  bor 

yoki  yo'qligini  ko'rish  imkoniyatini  beradi.  Bu  eshitish, 

tayanch-harakat  apparati  va  bola  rivojlanishidagi  boshqa 

jismoniy va  ruhiy  muammolar  bilan  bog'liq  bo'lishi  mumkin. 

Bu  kabi  muammolar  aniqlanishi  bilan  o'z  vaqtida  tegishli 

mutaxassislarga murojaat etish zarur.

Muammoviy  vaziyatlarni  mukammal  tarzda  hal  etish 

usullarini  aniqlash uchun -  bu pedagogga muayyan vaziyatda 

boladan  qanday  xatti-harakat  kutish  mumkinligini  aniqlash 

va  shu  orqali  bolalarga  o'z  xatti-harakatini  boshqarishni 

o'rganishga yordam beradi.

- Rejalashtirishga  o'zgartirishlar  kiritish  uchun.  Pedagog 

kuzatishi  natijalaridan  foydalanib,  u  yoki  bu  narsani 

o'zgartirishga ehtiyoj ini, bolalarning ehtiyojlariga mos ravishda 

rejalashtirishga  mos  ravishda  rejaga  qanday  o'zgartirishlar 

kiritish lozimligini aniqlaydi.

- Ota-onalar 

va 

maktabgacha 

ta'lim 

muassasalari 

mutaxassislari  foydalanishi  mumkin  bo'lgan  ma’lumotlarni 

olish uchun. Kuzatish bolalarni, ularning qiziqishlari, yutuqlari, 

muloqot va o'zaro aloqa ko'nikmalarini, muammolarini alohida 

ehtiyojlarini  tushunishni  hamda  xulosalarining  asosliligini 

tushunishga yordam