N. M. Alovddinova Ilmiy va pedagogik xizmatlar markazi direktori

222
TEXNOLOGIYA VA DIZAYN, SERVIS XIZMATI VA QISHLOQ 
XO‘JALIGI TEXNOLOGIYASI YO‘NALISHLARI
Serial.println(“qizil 
svetodiod yondi”);
qizil svetodiod yongani haqidagi ma’lumotni monitor 
portida kuzatish buyrug‘i.
delay(1000);
7 raqamli oyoqchaga berilgan signalni
1 sekund ushlab turish buyrug‘i (svetodiodning yonib 
turish vaqti).
digitalWrite(7,0);
Arduinoning 7 raqamli oyoqchasiga ulangan qizil 
svetodioddan signalni uzish (svetodiodni o‘chirish) 
buyrug‘i.
Serial.println(“qizil 
svetodiod o‘chdi”);
qizil svetodiod o‘chgani haqidagi ma’lumotni monitor 
portida kuzatish buyrug‘i.
delay(1000);
7 raqamli oyoqchadan uzilgan signalni
1 sekund ushlab turish buyrug‘i (svetodiodni o‘chirish 
vaqti)
digitalWrite(6,1);
Arduinoning 6 raqamli oyoqchasiga ulangan ko‘k 
svetodiodga signal berish (svetodiodni yoqish) buyrug‘i.
Serial.println(“ko‘k 
svetodiod yondi”);
ko‘k svetodiod yongani haqidagi ma’lumotni monitor 
portida kuzatish buyrug‘i.
delay(1000);
7 raqamli oyoqchaga berilgan signalni
1 sekund ushlab turish buyrug‘i (svetodiodning yonib 
turish vaqti).
digitalWrite(6,0);
Arduinoning 6 raqamli oyoqchasiga ulangan ko‘k 
svetodioddan signalni uzish (svetodiodni o‘chirish) 
buyrug‘i.
Serial.println(“ko‘k 
svetodiod o‘chdi”);
ko‘k svetodiod o‘chgani haqidagi ma’lumotni monitor 
portida kuzatish buyrug‘i.
delay(1000);
6 raqamli oyoqchadan uzilgan signalni
1 sekund ushlab turish buyrug‘i (svetodiodni o‘chirish 
vaqti).
}
Dasturni Arduino UNO platasiga yuklash tugaganidan keyin monitor port oynasini 
ochish tugmachasi bosilib, oyna ochiladi (8-rasm).
@edurtm_uz

---

223
a)
b)
8-rasm. 
Monitor port 
oynasini ochish tugmachasi.
9-rasm.
a) Monitor port oynasi ko‘rinishi; b) oynada 
ma’lumotlarni kuzatish.
Monitor port oynasida ma’lumotlarni ko‘rib, kuzatib borish yo‘l qo‘yilgan xatoliklarni 
oldindan to‘g‘rilash imkoniyatini beradi. Boshqa qurilmalar uchun tuzilgan dastur 
haqidagi ma’lumotlarni ham mana shu oyna orqali kuzatib borish mumkin.
Serial funksiyasi bilan tanishishda o‘zgaruvchi va o‘zgarmas amallarni bilib olish 
ham juda zarur.
O‘zgarmas
– hisoblash jarayonida qiymatini o‘zgartirmaydigan kattaliklar. 
O‘zgaruvchi
– xotiraning nomlangan qismi. U o‘zida ma’lum toifadagi qiymatni 
saqlaydi. Biror ma’lumotni saqlash va uning ustida turli amallarni bajarish uchun bizga 
o‘zgaruvchilar yordam beradi. O‘zgaruvchining nomi va qiymati bo‘ladi.
O‘zgaruvchi toifalari:
int
– integer so‘zining qisqartmasi bo‘lib, butun sonlar to‘plamini qabul qiluvchi 
toifa;
char
– belgili o‘zgaruvchi;
float
– satrli o‘zgaruvchi;
bool
– boolean so‘zining qisqartmasi bo‘lib, mantiqiy o‘zgaruvchi toifa.
O‘zgaruvchi haqidagi ma’lumotni monitor portda kuzatish 3-jadvalda berilgan 
tayyor dasturni Arduino dasturiga kiritish va Arduino UNO platasiga yozish ishlari 
yuqorida o‘tilgan amaliy mashg‘ulotlarda bajarilgani kabi amalga oshiriladi.
Monitor port oynasini 
ochish tugmachasi
O‘zgaruvchi va o‘zgarmas amallar
Dastur ketma-ketligi
Tavsifi 
int yoshim=1;
butun turdagi sonlar o‘zgaruvchisi int toifali, yoshim 
nomli, boshlang‘ich qiymati 1 ga teng o‘zgaruvchi 
tanishtiriladi. 
3-jadval
@edurtm_uz

---