N. M. Alovddinova Ilmiy va pedagogik xizmatlar markazi direktori

224
TEXNOLOGIYA VA DIZAYN, SERVIS XIZMATI VA QISHLOQ 
XO‘JALIGI TEXNOLOGIYASI YO‘NALISHLARI
int yil=2000;
butun turdagi sonlar o‘zgaruvchisi int toifali, yil nomli, 
boshlang‘ich qiymati 2000 ga teng o‘zgaruvchi 
tanishtiriladi.
Void setup () {
Serial.begin(9600);
Arduino dasturining monitor portini ishga tushiradi.
}
void loop () {
yoshim=yoshim+1;
yoshim nomli o‘zgaruvchi har bir siklda o‘zining 
qiymatini 1 ga orttirib borish buyrug‘i. 
yil=yil+1;
yil nomli o‘zgaruvchi har bir siklda o‘zining qiymatini
1 ga orttirib borish buyrug‘i.
delay(1000);
o‘zgaruvchilar qiymatini o‘zgartirish vaqti
(har 1 sekundda ).
Serial.print(“yoshim=”); 
Serial.println(yoshim);
“yoshim=” degan ko‘rinishda yoshim o‘zgaruvchisining 
o‘zgaruvchan qiymatini ko‘rsatish buyrug‘i. 
Serial.print(“yil=”); Serial.
println(yil);
“yil=” degan ko‘rinishda yil o‘zgaruvchisining 
o‘zgaruvchan qiymati ko‘rsatish buyrug‘i.
}
Dasturni Arduino UNO platasiga yuklash tugaganidan keyin monitor port oynasini 
ochish tugmachasini bosish orqali oyna ochiladi (10-rasm, a). So‘ngra monitor port 
oynasida ma’lumotlarni kuzatib borish mumkin (10-rasm, b).
a)
b)
10-rasm. 
a) Monitor port oynasini ochish tugmachasi;
b) ma’lumotlarni monitor port oynasida kuzatish.
Monitor port oynasini 
ochish tugmasi
@edurtm_uz

---

225
2-§. IF SHART OPERATORI BILAN TANISHISH
Arduinoda, asosan, har bir dasturlash tilida muntazam ishlatiladigan 
operatorlardan biri “IF”
 
operatori hisoblanadi. Bu operatorsiz birorta mukammal dastur 
tuzishning imkoni yo‘q. 
IF
 
(impakt factor)
 
– berilgan topshiriqlarning raqamlarda ifodalangan ko‘rsatkichi. 
U qo‘yilgan qandaydir shartni tekshirib, uning rost yoki yolg‘onligidan kelib chiqqan 
holda birorta amal yoki funksiyani bajarishga yordam beruvchi vosita hisoblanadi.
Operator
o‘ziga yuklangan vazifani ma’lum bir shart asosida bajaruvchi vosita 
hisoblanadi. U dastur tuzishda qator qulayliklarga ega. Misol tariqasida kishilik jamiyati 
a’zolarini oladigan bo‘lsak, o‘quvchining vazifasi ta’lim olishdan iborat bo‘lgani kabi har 
bir shaxsning bajaradigan o‘z vazifasi mavjud. Operatorlar ham bajaradigan vazifasiga 
ko‘ra turlarga ajratiladi. Eng ko‘p qo‘llaniladigan operatorlardan biri bu – “IF” 
shart 
operatori
dir.
IF shart operatorining qisqacha ko‘rinishi: if (shart) { bajariladigan operatsiya; }
Bu yerda: 
if – agar; 
(shart) – tekshirilishi yoki jarayon ishga tushishi uchun bajarilishi kerak bo‘lgan 
shart; 
{ – bajariladigan operatsiya; 
} – (shart) bajarilganda ishlashi kerak bo‘lgan operatsiya.
Dastur yozayotganda shartdan so‘ng (;) belgisini qo‘yish mumkin emas. Agar 
shartdan so‘ng (;) ni qo‘yadigan bo‘lsak, jarayon shu yerning o‘zida to‘xtaydi va shartdan 
keyingi operatorga murojaat qilmaydi.