N. M. Alovddinova Ilmiy va pedagogik xizmatlar markazi direktori

185
Mustahkamlash uchun savollar
1. Qanday turdagi bog‘dorchilik asboblarini bilasiz?
2. Bog‘dorchilik pichoqlari turlaridan qanday maqsadlarda foydalaniladi?
3. Bog‘dorchilik tok qaychisining qanday turlarini bilasiz?
10-§. BOG‘DORCHILIKDA QO‘LLANILADIGAN 
MAXSUS ASBOB-USKUNALAR
mumkin. Shuning uchun tok qaychini ishlatishdan oldin uni yopiq (ishlamayotgan) 
holatida ushlab turuvchi maxsus saqlagichning borligiga ishonch hosil qilish kerak. 
Ba’zi tok qaychilarda o‘simlik sharbatining oqishi sababli tig‘larning bir-biriga yopishib 
qolishidan saqlaydigan maxsus tarnovchalar o‘rnatilgan bo‘ladi. Tig‘larning uzoq 
ishlashini ta’minlash uchun tok qaychi belgilangan maqsadlardagina qo‘llanilishi lozim. 
Aks holda u tezda buzilib, ishga yaroqsiz bo‘lib qolishi mumkin.
Tok qaychi boshqa asbob-uskunalarga qaraganda ko‘proq parvarish etishni talab 
etadi. Har gal ish bajarilganidan keyin tok qaychi tig‘ining o‘tmaslashuviga sabab 
bo‘lishi mumkin bo‘ladigan yopishqoq yelim, o‘simlik sharbati va to‘qimalarining 
qoldiqlaridan benzin kabi suyuqliklar hamda yumshoq najdak qog‘oz yordamida 
tozalanadi. Qaychining tig‘i va ishqalanadigan boshqa qismlari zanglab qolmasligi 
uchun ular ham yaxshilab moylab qo‘yiladi.
Sifatli qilib yasalgan va doimo parvarish etib turilgan tok qaychi tig‘lari uzoq 
vaqt davomida charxlanmasligi mumkin. Mabodo bunga zarurat tug‘ilib qolgudek 
bo‘lsa, tok qaychidan foydalanish yo‘riqnomalariga amal qilish lozim. Agarda bunday 
yo‘riqnomalar bo‘lmasa, u holda tok qaychining tig‘i tegishli ustaxonada mutaxassis 
tomonidan charxlangani ma’qul. 
Biz bog‘dorchilik ishlarida qo‘llaniladigan ayrim asbob-uskuna va jihozlar, jumladan, 
bog‘ pichog‘i hamda gul (tok) qaychi to‘g‘risida bilib oldik. Ammo, bulardan tashqari, 
bog‘ ishlarida bir qancha maxsus asboblarga ham zarurat tug‘ilishi mumkin. Shu bois, 
ularning ayrimlari bilan tanishib chiqamiz (18-rasm).
Kurakcha 
va xaskash
Boltacha
Ip
Shlang
Qo‘lqop
Bog‘ 
qaychi
@edurtm_uz

---