N. K. Nasirova ruxsat berildi" " " 2016 y

1.4.6 – chizma. Katta suyuqlik tomchisining tekislikdagi ko`rinishi. 

 

Gorizontal  tekislikda  o`rnatilayotgan  suyuqlikning  katta  tomchisi  hosil 

bo`lgan  deylik  (I.4.6.  –  a  chizma),  bu  tomchi  shunchalik  kattaki,  uning  sirti 

chekkalaridan boshqa hamma joyida yassi va tomchi chegarasidagi burchak 

θ

 ga 

teng  deylik.  Tomchining  muvoznat  sharti  ana  shu  tomchi  yupqa  pardaga 

aylantirishga  intilayotgan  kuchlarning  absolyut  qiymatlarining  tengligidan 

iborat.  Birinchidan,  og`irlik  kuchi,  ikkinchidan,  suyuqlik  va  qattiq  taglik 

chegarasidagi sirt taranglik kuchi tomchini yupqa pardaga aylantirishga intiladi. 

Tomchiga  sferik  shakl  berishga  intiluvchi  kuch  esa  suyuqlik  sirtidagi  sirt 

taranglik  kuchidir.  Tomchining  chizma  tekisligiga  perpendikulyar  bo`lgan 

vertikal  kesimini  ko`raylik  va  bu  kesimda  balandligi 

h

  (tomchining  balandligi) 

va uzunligi 1sm bo`lgan maydonni ajrataylik. Og`irlik kuchi tufayli bu kesimda 

gidrostatik bosim mavjud bo`ladi. Uning o`rtacha qiymati 

2

h

g



 

ga teng bo`ladi, 

bu  yerda