N. K. Nasirova ruxsat berildi" " " 2016 y



Download 0,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/52
Sana01.01.2022
Hajmi0,95 Mb.
#294746
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   52
Bog'liq
tabiatda va texnikada kapillyar hodisalar

R

o

=R/cosθ

  xulosa  kelib 

chiqadi. Shuning uchun ham 

2σ/R

o

= ρgh

 tenglama   

,

cos


2

gh

R



  ko`rinishga 



o`zgartiriladi, undan esa  

                                                    

.

cos


2

gR

h



                                           



(I.20) kelib chiqadi. 

Ayniqsa  kapillyarni  to`liq  hollaydigan  suyuqliklarda  va   



θ  = 

0



θ  = 



1

 

holatlarda  quyidagi ko`rinishga keladi: 



 

                                                     

.

2



gR

h



                                             

(I.21) 

 

Kutilganidek,  kapillyar  nayning  radiusi  kichrayishi  va  sirt  taranglik 



koeffitsienti  ortgan  sari  kapillyardagi  suyuqlikning  ko`tarilish  balandligi 

(kapillyar ko`tarilish) oshib boradi. 

Agar  suyuqlik  kapillyarni  ho`llamasa,  teskari  holat  bo`ladi,  ya`ni  menisk 

qavariq bo`ladi, egrilik radiusi esa tashqarida emas, balki suyuqlik ichida bo`ladi 

va  Laplas  bosimi  ham  pastga  yo`nalgan  bo`ladi.  Kapilyardagi  suyuqlikning 

balandligi,  u  tushurilgan  idishdagi  suyuqlik  sathidan  pastda  bo`ladi  (manfiy 

kapillyar ko`tarilish). 

Bu holatda ham balandliklardagi farq 



h

, (I.20) va (I.21) tenglamalar orqli 

aniqlanadi. 



Kapillyar  ko`tarilish,  bir  qancha  keng  ma’lum  bo`lgan  hodisalar  orqali 

tushuntiriladi: ingichka egri-bugri shaklda g`ovaklari bo`lgan (filtrlovchi) bosma 

qog`ozning  suyuqlikni  shimib  olishi;  kerosinning,  tolalari  ingichka  karillyar 

rolini o`ynaydigan  pilik orqali ko`tarilishi va hokazo shunga o`xshash hodisalar 

kapillyar  ko`tarilish  hodisasi  orqali  tushuntiriladi.  Kapillyar  kuchlar  suvning 

tuproqdan daraxt tanasi bo`ylab ko`tarilishini ta’minlaydi: yog`och tolalari juda 

ingichka kapillyarlar rolini o`taydi. 

Kapillyar  ko`tarilishni,  nafaqat  silindrsimon  kapillyarlarda  kuzatilishi 

mumkin.  Hattoki,  qisqa  oraliqqa  bo`lgan  ikki  plastinkalarda  ham  suyuqlik 

ko`tariladi  (2-chizma).  Agar  plartinalar  bir-biriga  paralel  bo`lsa,  manisk 

silindrsimon ko`rinishda bo`ladi. Bunday holatda kapillyar ko`tarilish balandligi  

 

                                                 



.

cos


2

gd

h



                                              



(I.22) 

 

formuladan  aniqlanadi,  unda 



d  — 

plastinalar  orasidagi  masofa.  (I.22)  formula 

ham (I.20) kabi kelib chiqadi. Faqat, 

σ/R

 ga teng va shakli silindrik bo`lgan sirt 

ostidagi  bosimni  etiborga  olish  kerak  bo`ladi,  bu  yerda 

R

  —  menisk  radiusi 

(I.10-chizma), plastinalar orasidagi masofa 

d

 bilan bog`liq holda quyidagi natija 

kelib chiqadi: 

 

                                                        



cos


2

d

R



 


 


Download 0,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   52




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish