Н.Қ. ЙЎлдошев, В. И набоков, О. А. Арипов, О. АҲмедов

фаолиятининг 
боскичлари, 
ривожланганлик даражасига мувофиқ бўлиш мумкин. 
 
5.2. Ташкилотнинг ички ва ташқи муҳити  
Ҳар бир ташкилотни фаолият юритиши ва ривожланиши маълум бир 
муҳитда(ички ва ташқи) амалга оширилади. Ташкилот фаолияти фақат муҳит 
уни амалга оширишга йўл қўйган ҳолдагина бўлиши мумкин. Вақтнинг ҳар 
қандай пайтидаги ташкилотнинг ҳолати ва фаолияти– унинг ички 
омилларининг ҳаракати ва ташқи муҳит омилларининг таъсири натижасидир. 
Ташкилотнинг ички муҳити унинг ҳаѐтий кучининг манъбаси бўлади. У 
ўз ичига ташкилотга фаолият юритиш ва замон, вактнинг маълум оралиғида 
мавжуд бўлиш ва яшаб қолиш имкониятини берувчи салоҳиятни олади. 
Аммо у агар унинг кераклигича фаолият юритишини таъминламаса, унинг 
муаммолар ва ҳаттоки ҳалокатининг манбаси бўлиши мумкин. 
Бозор муносабатларини шакланишида ташкилот ички муҳитининг 
ўзгаришлари, уни бозорга мослашиши содир бўлиши керак. 
Ташкилотнинг ички муҳити қуйидаги ташкил қилувчиларнинг узвий 
боғланишидан иборат бўлади (5.3. расм). 

---

128 

5.3. расм. Ташкилот ички ва ташқи муҳитининг омиллари ва ўзгарувчанлари. 

-ташкилий тузилма; 
-ташкилот ичидаги жараѐнлар; 
-технология; 
-ходимлар; 
-ташкилий маданият. 
Ташкилотнинг ташкилий тузилмаси алоҳида бўлинмаларнинг 
вужудга келган ажратилиши, улар ўртасидаги алоқалар ва бўлинмаларнинг 
ягона бир бутунга бирлашишини акс эттиради. 
Техник воситалар ва уларнинг ташкилот томонидан яратилаѐтган 
якуний маҳсулотни олиш учун комбинациялаш ва фойдаланиш усулларини 

---

129 
ўз ичига олувчи технолигия менежмент томонидан энг диққатли 
эътиборнинг предмети бўлади. Бошкарув технологиялари ва улардан 
самаралироқ фойдаланишни амалга ошириш масалаларини ҳал қилиш керак. 
Кейинги вақтларда борган сари илғорроқ технологияларни пайдо бўлиши 
муносабати билан менежментнинг тегишли вазифалари етарлича 
мураккаброқ ва аҳамиятлироқ бўлиб бормоқда, чунки уларни ҳал қилиш 
ташкилот учун келажакда жиддий ва ғоятда ижобий оқибатларга олиб 
келиши мумкин.Шунинг билан бир вақтда улар ташкилотнинг ички хаѐтида 
салбий жараѐнларга олиб келиши, унинг ташкилий тузилмасини бузиб 
юбориши, ходимллардаги мотивацияни йўққа чиқариши мумкин. 
Ходимлар ҳар қандай ташкилотнинг асоси бўладилар Одамларсиз 
ташкилот йўқ. Ташкилот фақат унда одамлар бўлгани учун яшайди ва 
фаолият юритади. Одамлар ташкилотда унинг маҳсулотини яратадилар, 
ташкилотнинг маданияти, унинг ички муҳитини шакллантирадилар, 
ташкилотнинг нима эканлиги уларга боғликдир. Шунинг муносабати билан 
ташкилотдаги одамлар менежмент учун “биринчи сонли предмет” бўладилар.