N I z o m I y n o m I d a g I t o s h k e n t d a V l a t p e d a g o g I k a u n I v e r s I t e t I h a y d a r o V f. I

A L E K S A N D R   FED O R O V IC H   LAZURSKIY 
(1874-1917)
A .F .L azurskiy  dif ferensia l  p s i x o lo g iy a n in g   aso s ch ilarid an   biri  hiso bla nadi. 
P e te r b u rg d a   u  V .B exterev  rah b arlig id a  an ato m iy a-fizio lo g iy a 
laborotoriyasida 
d a v o la s h   va  am aliy o t j a r a y o n in i  bir-biri  bilan  q o 's h i b   olib  borgani  h o ld a   ayni  paytd a 
psixik   buzilis hla rga  u ch rag an   bo la la r  u y id a   h a m   faoliy at  olib  borgan.
102

---

A .F .L azu rsk iy  
qiziqishlari 
intellektning 
tuzilishi, 
anatom iyasi 
va 
fizio logiy asidan  psixolo gik  tadqiqotlarga  k o ‘chgan.  0 ‘z  eksp er im ental  ta dqiqotlarida 
u 
o 's h a  
d a v r 
psixolo giya 
m u a m m o la rid a n  
his oblangan 
xotira  
hajm in ing, 
a ss o sa ts iy a la m in g   p a y d o   boT ish ig a  e ’ti b o r  qaratgan.  1897-yilda  o ‘zining  “ Individual 
p sixologiyaning hozirgi  kundagi  holati”  nomli  kitobi  nash r  qildirgan.
1906-y ild a  “ X arakterlar  xususid agi  ilk  o cherk”  nomli  ilk  yirik  ishini  m in g  
nusxada  ch o p   ettirgan.  U nin g  “ Shaxs  klassifik atsiyal ari”  nomli  kitobi  nih oyasiz   qolib 
ketgan.
TO M AS  GOBBS 
(1588-1679)
T o m a s   G o b b s  “ T a fa k k u m i  fikr  qiluvchi  m at eriyadan  ajratish  m u m k in   e m a s ” 
degan  g 'o y a t   m u h i m   fikrni  ilgari  surgan.  U nin g  fikricha,  olam  m exanik  harakat  va 
harakat  q o n u n lar ig a b o 'y su n d irilg a n  ji s m l a r  majmuidir.
T .G o b b s   ta biiy-ilmiy  m e todologiyaga  asos  solgan.  U  inson  psixikasi,  unin g 
m ex an ik  q o n u n lar ig a  s o 'z s i z   b o 'y su n ad i.  T .G o b b s  ruh  mustaqilligini  tan  olm ag an .