N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

USB  (Universal  Serial  Bus)
 bu universal ketma-ket portdir. 
U 1995-yilda ishlab chiqarilgan bo‘lib, eskirgan RS-232 
(COM-port) va IEEE 1284 (LPT-port) parallel interfeyslarni 

---

44
almashtirishga, ya’ni ketma-ket va parallel klaviatura va 
«sichqoncha» portlarini almashtirish uchun ishlab chiqilgan, 
barcha qurilmalar Plug and Play texnologiyasining osonligi bilan 
ko‘p sonli qurilmalarning o‘rnatilishiga ruxsat beradigan bitta 
razyomga ulanadi. Plug and Play – «yoq va ishla» texnologiyasi 
«qaynoq» almashtirishni, ya’ni kompyuterni o‘chirish va qayta 
yuklash zaruratisiz qurilmalarni almashtirishni amalga oshirishga 
imkon beradi. Qurilma jismoniy ulanganidan keyin to‘g‘ri 
taniladi  va  avtomatik  konfiguratsiyalanadi.  USB  kompyuterga 
nima ulanganligini, qurilmaga qanday drayverlar va resurslar 
zarur bo‘lishini mustaqil aniqlaydi, undan keyin bularning 
barchasini foydalanuvchining aralashuvisiz ajratadi.
Shina to‘g‘ri ishlashi uchun u bilan aniq ishlaydigan operatsion 
tizim zarur. Mazkur holda bunday operatsion tizim Windows 95 
va undan yuqori tizimlar hisoblanadi. USB shinaga bir vaqtning 
o‘zida deyarli 127 tagacha istalgan monitorlar, printerlar kabi 
qurilmalar ulanishini ta’minlaydi. Birinchi darajada ulangan har 
bir qurilma kommutator sifatida ishlashi mumkin, ya’ni unga 
mos
 
razyomlar bo‘lganida yana bir necha qurilmalar ulanishi 
mumkin. Interfeys bo‘yicha almashtirish paketli, almashtirish 
tezligi 12 Mbayt/s ni tashkil etadi. 480 Mbayt/s o‘tkazish 
xususiyatini ta’minlaydigan interfeysi (boshlang‘ich standart USB 
1.1 deyiladi) yaratildi. Sekin ishlaydigan qurilmalar (klaviaturalar, 
sichqonchalar, modemlar) uchun ma’lumotlar 1,5 Mbit/s 
tezlikda almashtiriladigan qo‘shimcha kichik kanal ham qo‘llab-
quvvatlanadi, telekonferensiyalarni o‘tkazishda kerak bo‘ladigan, 
ham asinxron ma’lumotlarni uzatish ish tartiblarida ishlaydi.
Aniq jismoniy qurilmaning dasturiy ta’minoti (USB-mijoz) 
kompyuterning o‘zida bajariladi. USB-shina bajarilishda va o‘zgari-
lishda  (Plug  and  Play)  avtomatik  konfiguratsiyalanishni  qo‘llab­
quvvatlaydi. USB dasturiy ta’minot drayverlari, to‘g‘ri murojaat 
etish kanallari, uzilishlar vektorlarni sozlash va kiritish/chiqarish 
qurilmalarini manzillashtirish orasidagi bahslarni tugatadi.

---

45