N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

NTFS tizimdagi fayl ma’lumotlariga kirish.
NTFS tizimi tarkibida bir necha oqimlar bo‘lgan fayllardan 
foydalanish imkonini beradi. Mana shu oqimlardan biri asosiy 
hisoblanadi. Masalan, diskga boshqa fayl tizimidagi fayl 
nusxa langanda, faqat asosiy oqim qayta yoziladi. Lekin agar 
faqat NTFS tizimidan foydalanilgan bo‘lsa, fayl qo‘shimcha 
ma’lumotlarni ham o‘z ichiga olishi mumkin.
Fayl tizimlarini solishtirish
. FAT 16 fayl tizimi kichik 
sig‘imdagi disklar uchun optimal bo‘lib qolmoqda. U eng tez 
bo‘lgani uchun, unga o‘lchami mos keladigan disklarda bo‘sh 
qolgan klasterlar hisobiga maydon yo‘qotishlardan voz kechish 
imkoni bo‘lsa, ishlatilishi mumkin. Shuningdek, bu tizimdan 
turli xil operatsion tizimlar foydalanayotgan disklarda qo‘llashga 
to‘g‘ri keladi, masalan, ko‘p tizimli kompyuterlarda.
Katta o‘lchamli disklar uchun FAT32 yoki NTFS tizimlari 
qo‘llaniladi, bunda tanlash muammosi birinchi darajada 
turmaydi. Windows 95/98/Me oilasi operatsion tizimlari faqat 
FAT32 ni qo‘llaydi. Windows NT/2000/XR oilasi uchun ko‘plab 
operatsion tizimlar vositalari foydalanish uchun optimallashgan 
NTFS tizimi «qadrdon» hisoblanadi. Bu holda FAT32 tizimini 
qo‘llanilishi moslashuvchanlik talablari bilan belgilanadi.
«Issiqxona» sharoitlarida NTFS fayl tizimi yanada sama-
ralidir. Birinchidan, NTFS tizimida fayl operatsiyalarining 
ishonchliligi yuqoridir. Diskga yozish tizimi shunday tashkil 
qilinganki, fayl tizimida mantiqiy xatolarning vujudga kelishi 

---

63
mustasno. Tizim hatto to‘satdan elektr manbayi o‘chib qolganida 
ham kelishmovchi likdan kafolatlangan. Bunda oxirigacha olib 
borilmagan har qanday operatsiyani «yurgizish» imkonini 
beruvchi, tranzaksiyalar mexanizmidan ifoydalanish yo‘li bilan 
erishiladi. Ikkinchidan, NTFS fayl tizimi katta o‘lchamdagi 
kataloglar va katta ma’lumotlar hajmi bilan samarali ishlaydi. 
Aksincha, kichik hajmdagi disklar bilan ishlash samaradorligi 
katta emas. Bunda tezkor xotiraga bo‘lgan talablar juda katta: 
agar kompyuter xotirasi hajmi 128 Mbaytdan oshmasa, NTFS 
afzalliklaridan to‘liq hajmda foydalanib bo‘lmaydi.
FAT32 va NTFS fayl tizimlarida fayllarni fragmentat-
siyalashning ta’siri nihoyatda jiddiy. Fragmentatsiyalash bilan 
belgilangan unum dorlikning pasayishi, FAT16 tizimiga qaraganda 
yuqori, garchi bu avva 
lambor, ma’lumotlar hajmining o‘sishi 
bilan bog‘liq. Ayniqsa, qismlash muammosi NTFS tizimidan 
foydalanganda vujudga keladi. Kataloglarga disk maydonining 
kattagina hajmi ajratilganligi uchun, kataloglarni ham qismlash
mumkin. Garchi NTFS tizimi qismlangan ma’lumotlar bilan deyarli 
qo‘shimcha xarajatlarsiz uddalagan bo‘lsa ham, qattiq disk o‘qish/
yozish moslamasi holatiga o‘tish bo‘yicha mexanik operatsiyalar 
bari bir ma’lumotlardan foydalanish tezligini ka maytiradi.
Windows NT/2000/XP oilasi operatsion tizimlari tarkibiga 
kiritilgan standart defragmetatsiyalash algoritmi optimal emas.