N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

Unumdorlik talabi.
Kompyuter tizimining
 
unumdorligini 
belgi lovchi asosiy (kalit) elementlar – bu, ona plata, protsessor, 
tezkor xotira va videokartadir. Ona plata, unga o‘rnatilishi 
mumkin bo‘lgan protsessor, xotira moduli turlari va videoadapter 
standartlarini aniqlab beradi.
Ona platani to‘g‘ri tanlash ushbu kompyuterning bashorat 
qilingan vaqt davomida kelajakdagi rivojlanish imkoniyatlarini 
belgilaydi. Protsessorlarning doimiy takomillashtirilib borilishi, 
ularni o‘rnatish usullariga bo‘lgan standartning muntazam 
ravishda o‘zgarishi bilan kuzatiladi.
10.2. Kompyuter komponentlari
Kompyuterning apparatli komponentlari butkul mustaqil 
hisoblanmaydi. Apparat interfeysiga bo‘lgan standart va kompo-
nentlarni ulovchi razyomlar komponentalarning modellari singari 
tez rivojlanib bormoqda.

---

175
Takomillashtirishni rejalashtirish vaqtida kompyuterning 
barcha elementlarini to‘rtta asosiy toifaga ajratish mumkin.
Birinchi toifaga ona plata ta’alluqlidir. U kompyuterning 
barcha interfeyslarini o‘zida jamlaydi va har qanday 
komponentlar o‘rtasidagi moslikni belgilab beradi.
Ikkinchi toifaga ona plataning imkoniyatlariga qarab 
tanlanadigan komponentlar kiradi. Bularga protsessor, xotira 
modullari, tizimli blok g‘ilofi, videokarta kiradi.
Uchinchi toifaga monitor, disk yurituvchilar, qattiq disklar, 
tovush kartasi va tashqi qurilmalar (printer yoki skaner) kiradi.
To‘rtinchi toifaga tez ishdan chiqadigan moslamalar, ya’ni 
katta yuklanish ostida ishlaydigan boshqaruv qurilmalari: 
klaviatura, sichqoncha, djoystiklar ta’lluqlidir.
Bugungi kunga kelib kompyuterni noldan (yangidan) yig‘ish, 
avvalgidek qiyin tuyilmaydi. Oddiy ShK ni yig‘ish uchun, 
odatda, quyidagi, komponentlar ishlatiladi:
– elektr ta’minot bloki bilan g‘ilof;
– tizimli plata;
– protsessor bilan issiqlikni qaytaruvchi element;
– xotira.
– qattiq magnitli disklardagi jamlagich;
– qattiq diskli jamlagich;
– CD-ROM/DVD jamlagich;
– klaviatura va sichqoncha;
– videoadapter va monitor.
– tovush kartasi va akustik tizimlar.
– ventilator va radiatorlar;
– kabellar;
– qo‘shimcha komponentlar (vintlar, mahkamlovchi element-
lar va h.k.);
– operatsion tizim.