N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

3-bob
. qaTTIq dISK
Qattiq magnit disklardagi jamlagich
(QMDJ) yoki 
vinchester
hamda 
HDD
(Hard Disk Drive) kompyuterlar diskli 
xotirasining asosiy qurilmasi hisoblanadi. Protsessor va tezkor 
xotira bilan birgalikda vinchester kompyuterning quvvatini 
belgilaydi. Undan katta hajmli (o‘nlab va yuzlab Gigabayt) 
axborotni saqlash, kam vaqtda ega bo‘lish (millisekund birliklar), 
ma’lumotlarni uzatishning katta tezligi (sekundiga o‘nlab-yuzlab 
megabayt), yuqori ishonchlilik, o‘rtamiyona narxlar va bir qator 
foydali xususiyatlar talab qilinadi.
Egiluvchan disklardan (disketa) farqli ravishda, ularni bukib 
bo‘lmaydi, shuning uchun 
qattiq disk
nomi kelib chiqqan. 
Ko‘pchilik qurilmalarda ular yechilmaydigan bo‘ladi, shuning 
uchun ham ba’zida bunday jamlagichlarni 
qayd qilingan
(fixed 
disk) jamlagichlar deb ataladi.
3.1. Qattiq disklardagi jamlagichlarning asosiy 
komponentlari va ko‘rsatkichlari
Qattiq disklardagi jamlagichlarning ko‘plab har xil tur-
lari mavjud, lekin deyarli ularning hammasi bir xil asosiy 
bog‘lamalardan tashkil topgan. Bu bog‘lamalarning konstruk-
siyasi, shuningdek, qo‘llanilayotgan materiallar sifati turli xil 
bo‘lishi mumkin, lekin ularning asosiy ishchi tavsiflari va ishlash 
tamoyillari bir xil.
Qattiq disklardagi jamlagichlar tipik konstruksiyasining 
asosiy elementlariga (3.1-rasm) quyidagilar kiradi:
– disklar;
– o‘qish/yozish moslamalari;
– kallak uzatmasi mexanizmi;

---

47
G‘ilofning 
yuqori qismi
Kallak uzatmasi 
mexanizmi
Disklar
Shassi
O‘qish/yozish 
moslamalari
Mahkamlash 
tirqishlari
Havo uchun 
tirqish 
(havo filtri 
pastda 
joylash gan)
Boshqarish 
sxemali plata
Dvigatelni 
boshqarish 
uchun razyom
Elektr ta’minoti 
razyomi
Interfeys razyomi
Jamlagichga kontrollerni 
ulash razyomi
3.1-rasm.