N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

 FAT asosidagi tizimda fayl ma’lumotlariga kirish.
FAT16 tizimi – eng ixcham (minimum xizmat axboroti) va 
tez tizim. Shuningdek, uning ulug‘ yoshi maksimal universallikni 
kafolatlaydi; FAT16 uchun belgi qo‘yib chiqilgan qattiq diskni 
nafaqat MS-DOS yoki Windowsda, balki ko‘pchilik boshqa 
operatsion tizimlarda ham o‘qish mumkin. Xuddi shunday 
ommaboplikka boshqa hech qaysi fayl tizimlari ega emas. FAT16 
fayl tizimi jiddiy kamchiliklar sababli qo‘llanilmaydi.
Birinchidan, klasterlarning umumiy soni 65 536 (2
16
) dan 
oshishi mumkin emas. Bu diskning maksimal hajmini va unda 
joylashgan fayllarning eng so‘ngi sonini cheklaydi. FAT16 fayl 
tizimi klasterning yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan o‘lchamining 
kattalashishi yo‘li bilan rivojlandi va oxirgi versiyada 32 
Kbaytgacha (Windows NT/2000/XP da 64 Kbaytgacha) hajmga 
ega bo‘lgan edi. Bunda mantiqiy diskning maksimal hajmi 2 
(yoki 4) Gbayt dan oshishi mumkin emas, bu esa zamonaviy 
tizimlar uchun juda kamlik qiladi.
Bundan tashqari, klasterlar faqat butunligicha ishlatiladi. 
To‘lmagan «klaster qoldig‘i»ni fayl tugagandan so‘ng ishlatib 
bo‘lmaydi – bu maydon bo‘sh qoladi. O‘rtacha yo‘qotishlar qiymati 
har bir fayldagi klaster hajmining yarmini, har bir kompyuterda ko‘p 

---

61
bo‘lgan mayda fayllar uchun esa yanada ko‘proq qiymatni tashkil 
etadi. 1–2 Gbayt hajmli disklar uchun befoyda yo‘qotishlar umumiy 
hajmning 20–40 foizini tashkil qiladi. Mana shu sabablarga ko‘ra 
FAT16 fayl tizimi faqat 500 Mbaytdan kichikroq hajmli disklar 
uchun optimal variant bo‘lib qolmoqda.