N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Diskda bo‘limlarni tashkil qilish. 
Qattiq diskda yaratilgan 
bo‘lim lar turli xil fayl tizimlarining quvvatlanishini ta’minlaydi, ular-
dan har biri diskning ma’lum bo‘limida joylashadi.
3.5-rasm. 
Zonali yozish: 
yo‘laklardagi sektorlar soni 
diskning markazidan ko‘chishi 
darajasida o‘zgaradi.
Sektor
Sektor
Tashqi zona
Ichki zona
3.4-rasm. 
Barcha 
yo‘laklaridagi sektorlar 
soni bir xil bo‘lgan 
standart yozish.

---

53
Har bir fayl tizimida 
klasterlar
yoki 
xotiraning yagona bloklari
deb ataladigan, mantiqiy element bo‘yicha fayl egallaydigan maydonni 
taqsimlashga imkon beradigan aniq bir usuldan foydalaniladi. Qattiq 
diskda bo‘limlar soni bittadan to‘rttagacha bo‘lishi mumkin, ulardan 
har biri bir yoki bir necha tipdagi fayl tizimlarini quvvatlaydi.
Bo‘limlar yaratilgandan so‘ng operatsion tizim vositalari 
yordamida yuqori darajali formatlashni bajarish kerak.
Yuqori darajali formatlash.
Yuqori darajali formatlashda 
operatsion tizim ma’lumotlar va fayllar bilan ishlash uchun strukturani 
yaratadi. Har bir bo‘limga (mantiqiy disk) tomning yuklash sektori 
(Volume Boot Sector – VBS), fayllar joylashuvi jadvalining ikki 
nusxasi (FAT) va o‘zak katalog (Root Directory) kiritiladi. Bu 
ma’lumotlar strukturasi yordamida operatsion tizim disk maydonini 
taqsimlaydi, fayllar joylashuvini kuzatadi va diskdagi nosoz joylarni 
aylanib o‘tadi.
Yuqori darajali formatlash – bu
formatlash emas, balki fayllar 
joylashuvining jadvali va disk mundarijasining yaratilishidir. 
Haqiqiy formatlash – bu quyi darajali formatlash, bunda disk yo‘lak 
va sektorlarga bo‘linadi. Qattiq diskning quyi darajali formatlashni 
bajarish uchun disk ishlab chiqaruvchi tomonidan taqdim etiladigan 
maxsus dastur kerak.