N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

FAT32 fayl tizimi
katta hajmli disklarga mo‘ljallangan FAT16 
tizimining takomillashtirilgan versiyasini ifodalaydi. Fayllarni 
saqlash ning tashkil qilish tamoyili xuddi shunday. Asosiy farqi: FAT 
jadvalida yozish o‘lchami 1 bit emas, 32 bitni tashkil qiladi. Klasterlar 
soni 4 milliardga yetishi mumkin, bu o‘z navbatida zamonaviy disklar 
uchun uning o‘lchamini kichraytirish va unumsiz yo‘qotishlarni 
kamaytirish imkonini beradi. Mantiqiy diskning mumkin bo‘lgan 
hajmi (4 Tbayt gacha) ham sezilarli darajada oshadi.
Salbiy tarafi FAT jadvali hajmining majburiy kattalashishi va u 
bilan ishlashning murakkablashishi hisoblanadi.

---

56
NTFS fayl tizimi. 
NTFS fayl tizimi (NTFile System – Windows 
NT fayl tizimi) Windows NT operatsion tizimi uchun yaratilgan. 
NTFS tizimida bo‘limning umumiy hajmiga jiddiy cheklanishlar 
yo‘q. Unda klaster o‘lchami va bo‘lim o‘lchami o‘zaro bog‘langan 
emas. Hajm jihatdan eng katta qattiq diskda klaster sektorga, ya’ni 
512 baytga teng bo‘lishi mumkin.
NTFS tizimi FAT jadvali o‘rniga MFT (MasterFile Table – 
fayllarning umumiy jadvali) jadvalidan foydalanadi. Uni fayl sifatida 
qabul qilish mumkin. U o‘ziga qo‘yilgan murojaatni qo‘shgan holda 
mantiqiy disk fayllarining to‘liq katalogini o‘z ichiga oladi. MFT 
jadvali
qayd qilingan
o‘lcham yozuviga bo‘lingan (odatda 1 Kbayt). 
Har bir shunday yozuv alohida faylga to‘g‘ri keladi. MFT jadvali 
uchun disk boshidan hisoblangan maydonning qayd qilingan bo‘lagi 
(12%) ajratilgan. Diskning bu qismiga begona axborotlar yozilishi 
ta’qiqlangan. Shu sababli MFT jadvali qismlanishdan himoyalangan.
Uncha katta bo‘lmagan o‘lchamdagi fayllar bevosita MFT jadvalida 
xizmat ma’lumotlaridan so‘ng, ya’ni blok oxirida saqlanadi. Faylning 
MFT jadvaliga sig‘magan tarkibi ma’lumotlar oqimi ko‘rinishida taqdim 
etilgan. Ma’lumotlar oqimi joylashuvi haqidagi axborot, shuningdek, 
ushbu faylga tegishli bo‘lgan MFT yozuvida saqlanadi (3.7-rasm).
MFT
MFT kengaytmasi uchun
rezervlangan maydon
Ma’lumotlar
3.7-rasm.