N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Tarmoq ko‘rsatkichlari noto‘g‘ri ko‘rsatilgan. 
Tarmoq ma’mu-
ridan olingan TCP/IP ko‘rsatkichini kiriting va tizimni qayta yuklang. 
Windows 2000 va undan yangi tizimlarda TCP/IP ko‘rsatkichlari 
o‘zgartirilganidan so‘ng kompyuterni qayta tiklash shart emas.
IP-manzilni takrorlanayotgani haqida xabar berilyapti va 
ulanish bajarilmayapti. 
IP-manzillarni takrorlanishi TCP/IP va 
NetBEUI tarmog‘ini ishdan chiqishiga olib keladi.
Internetga va boshqa tizimlarga ulanib bo‘lmayapti, xatolik 
haqida xabar ham berilmayapti. 
Kompyuterlarni bir-biriga va 
Internetga ulash uchun foydalanilayotgan
 
marshrutizatorni, kommu-
tatorni yoki konsentratorni tekshirish kerak. Qurilmalar elektr ta’mi-
notiga ulangan bo‘lishi zarur; ma’lumotlar kabeli har bir tizimga 
ulangan bo‘lishi lozim.
Nazorat savollari
1. «Tarmoq» va «lokal tarmoq» tushunchalariga ta’rif bering.
2. Bir rangli tarmoq deb qaysi tarmoqqa aytiladi?
3. «Kompyuterning tashqi qurilmalar bilan aloqasi» tuzilishini aytib bering.
4. «Tarmoqdan uzoqlashgan printerdan foydalanish» tuzilishini aytib bering.
5. Tarmoq adapterlarining ta’rifi, vazifasi, funksiyalari.
6. Tarmoq platalari qanday ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadi?
7. Tarmoq platalarini konfiguratsiyalash zarurati nimalardan iborat?
8. Tarmoq adapteri qanday ish tartibini qo‘llashi zarur?
9. Tarmoq adapterini ona plataga o‘rnatish bosqichlarini keltiring.
10. TCP/IP protokolini o‘rnatish va sozlash.
11. Tarmoqda sodir bo‘ladigan xatoliklar va ularni bartaraf etish jarayonlarini 
tushuntiring.

---

141
9-BoB. KoMPyUTErNI IShga TayyorLaSh
Ishlashga tayyor bo‘lgan kompyuter ko‘p pog‘onali tizimni 
ifodalaydi. Eng quyi pog‘onani apparat vositalari tashkil qiladi, yuqori 
pog‘onalarda esa dasturiy vositalar joylashadi. Yangi kompyuter ishga 
tayyor bo‘lishi uchun quyida keltirilgan bosqichlarni bosib o‘tishi 
talab qilinadi.
1. Kompyuterning dastlabki apparat qismining sozlanishi. Bunda 
barcha mavjud apparat komponentlari ko‘rsatkichlarining kelishuvi 
kompyuterning tizimli platasida joylashgan doimiy xotira qurilmasiga 
yozilgan (PZU) BIOS SETUP vositasi yordamida amalga oshiriladi.
2. Operatsion tizimni o‘rnatishdan oldin qattiq diskni ma’lumot 
yozish uchun tayyorlash kerak bo‘ladi. Buning uchun uni formatlash 
lozim.
3. Operatsion tizimning o‘rnatilishi kompyuterni ishga tushi-
rishga va foydalanuvchi bilan muloqatni amalga oshirishiga imkon 
beradi.
4. Qurilmalarning drayverlarini o‘rnatishdan iborat bo‘lgan 
qo‘shimcha sozlash operatsion tizim tomonidan amalga oshiriladi. Bu 
drayverlar kompyuterning barcha dasturlarida mavjud qurilmalarga 
murojaat qilish imkonini beradi.
5. Oxirgi bosqich kompyuter bilan ishlash uchun zarur bo‘lgan 
barcha dasturlarni o‘rnatishdan iborat.
Ushbu keltirilgan bosqichlardan har qaysisi ishlab turgan kom-
pyuterda ham bajarilishi mumkin. Xususan, apparat yoki dasturiy 
konfiguratsiyani o‘zgartirishga bo‘lgan zaruriyat har doim mavjuddir. 
Bunda kompyuterning dastlabki tayyorgarligida amalga oshirilgan 
bosqichlardan foydalaniladi.