N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

 
–
razryadi:
8 bit (eng eskilari), 16 bit, 32 bit va 64 bit;
 
–
ma’lumotlar shinasi
: ISA, EISA, VL – Bus, PCI shinalari 
bo‘ylab tizimli plata va tarmoq adapteri orasida axborot almashi-
nuvi amalga oshiriladi;
–
mazkur plata tayyorlangan
 kontroller mikrosxemasi 
yoki 
chip
(Chip, chipset). Kontroller mikrosxemasi qo‘llanilayotgan mos 
drayverni, razryadini va shina turini belgilaydi;
8.5-rasm. 
Turli tarmoq adapterlari.

---

132
–
adapterga aniq bir tarmoq kabelini ulash uchun o‘rnatilgan 
razyomlar
: BNC razyomi 10Base-2 tarmoq uchun, RJ45 
razyomi 10Base-T va 100Base-TX tarmoq uchun, AUI razyo-
mi 10Base-5 tarmog‘i uchun yoki optik tolali tarmoqqa ulash 
uchun mo‘ljallangan razyomlar;
 
–
ishlash tezligi
: Ethernet 10Mbit yoki Fast Ethernet 100Mbit;
– MAC- manzil.
Ethernet tarmog‘ida paketlarning (frames) belgilangan nuqtasini 
aniqlash uchun MAC-manzildan foydalaniladi. Bu seriyaga oid 
noyob raqam bo‘lib, har bir Ethernet tarmoq qurilmasiga uni tar-
moqda identifikatsiyalash uchun beriladi. MAC – manzil adapterga 
ishlab chiqaruvchi tomonidan beriladi, ammo uni dastur yordamida 
o‘zgartirish ham mumkin. Tarmoq adapteri ish vaqtida o‘tayotgan bar-
cha trafikni ko‘rib chiqadi va har bir paketda o‘zining MAC-manzilini 
qidiradi. Agar o‘zining MAC-manzilini topsa, qurilma, ya’ni adapter 
bu paketni dekodlaydi.
Tarmoq adapterini konfiguratsiyalash. 
Har bir tarmoq adapteri 
maromida ishlashi uchun
 
unga kiritish-chiqarish manzili (In/Out port) 
va uzilish raqami (IRQ) zarur bo‘ladi.
Tarmoq adapterini konfiguratsiyalash deganda, uni operatsion 
tizim tomonidan foydalanilishi uchun bo‘sh manzilga va uzilishga soz-
lash tushuniladi. Har bir tarmoq adapteri uchun kompyuterning bosh-
qa qurilmalaridan farq qiladigan kiritish-chiqarish manzili (In/Out 
port) va uzilish raqami (IRQ) o‘ziniki bo‘lishi kerak. Bu operatsiyani 
Plug and Rlay texnologiyasini qo‘llaydigan tarmoq adapterlari o‘zlari 
bajaradilar.
Tarmoq adapteri yarim dupleksli va to‘liq dupleksli ish tartibidagi 
operatsiyalarni qo‘llashi shart.