N. I. Ilminskiy 5?Turkiy tillarni fonetik xususiyatiga ko’ra tasnif qilgan olimni toping

1?Turkiy tillarning ilk tasnifini bergan tilshunos olimning javobi qaysi javobda berilgan
M. Samaylovich, N.A.Baskakov
N. Gadjiyeva, A.B Jurayev
Y.Ibroximov, G.Abduraxmonov
😁Mahmud Koshg`ariy
2?Qadimgi turkiy til davrining bo’linishi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan.
Turk xoqonligi davri (VI-VIIIasrlar)
Qadimgi uyg’ur davri (VIII-IXasrlar) va qirg’iz davri(IX-Xasrlar)
to’g’ri javob yo’q
😁A,B javoblari to’g’ri
3?Turkiy tillar tarixida undosh tovushlar necha guruhga ajratilgan va qanday nomlangan
ajratilmagan
3 ga ajratilgan, quyi, yuqori, tor undoshlar deb nomlangan
😁to’g’ri javob keltirilmagan
guruhga ajratilgan, yakka va juft undoshlar deb nomlangan
4?Turkiy tillarni tasnif qilishda geografik tamoyilga asoslangan olim kim
A.N. Samoylovich
V.V.Radlov
A. N. Baskakov
N. I.Ilminskiy
5?Turkiy tillarni fonetik xususiyatiga ko’ra tasnif qilgan olimni toping
😁V.V.Radlov
A. N. Baskakov
A.N. Samoylovich
N. I.Ilminskiy
6?Turk xoqonligi hukmronligi davrini toping
V – VII asrlar
😁VI – VIII asrlar
VI – VII asrlar
V – VII asrlar
7?Oltin O’rdada adabiy markaz vujudga kelgan davrni toping
XIII - XIV asrlar
XII - XIV asrlar
XI - XIII asrlar
XIII – XV asrlar
8?O’zbek tilining tarixiy grammatikasi fanining o’rganish ob’ekti nimadan iborat
O’zbek tilining turkiy tillardan ajralib, mustaqil taraqqiy etishini yoritadigan fan
Tarixiy grammatikada tahlil qilish, xulosa chiqarish uchun asos bo’ladigan til faktlarini tashuvchi o’zbek tilida yaratilgan yozma yodgorliklar
O’zbek tilining fonetik, leksik-semantik, morfologik va sintaktik tizimini o’rganuvchi o’zbek tili tarixining uzviy qismi
O’zbek adabiy tilining tarixiy taraqqiyotini, normalari tarixini o’rganadigan o’zbek tili tarixining uzviy qismi
9?Eski turkiy tilni amaliy o’rganishni boshlab bergan olim kim
Abu Hayyon
Mirza Mahdiyxon
Fath Ali Kojariy
Mahmud Koshg’ariy
10?O’rxun-Enasoy yodnomalari yozuvida nechta belgi bo’lgan
28 ta
33 ta
41 ta
B javob to’g’ri
11?Turkiy tillar tarixida undosh tovushlar necha guruhga ajratilgan va qanday nomlangan
Ajratilmagan
3 ga ajratilgan: quyi, yuqori, tor undoshlar deb nomlangan
To’g’ri javob keltirilmagan
2 guruhga ajratilgan: yakka va juft undoshlar deb nomlangan
12?O’zbek tili qaysi til oilasining qaysi guruhiga mansub
Turkiy tillar oilasining oltoy guruhi
Hind-evropa oilasining turkiy guruhi
Oltoy oilasining turkiy guruhi
Eron oilasining hind-evropa guruhi
13?Eski o’zbek adabiy tili qaysi asrlarda shakllangan edi
X-XI asrlarda
XIV asrda
XI –XII asrlarda
XVIII asrda
14?XI asrda grammatikaga oid asar yozgan mashhur vatandoshimiz kim
Yusuf Xos Hojib
Mahmud Koshg’ariy
Abulqosim Zamaxshariy
Ahmad Farg’oniy
15?Qadimgi turkiy adabiy til qaysi asrlarni o’z ichiga oladi
VII –X asrlar
X –XII asrlar
V –VII asrlar
IX-XIII asrlar
16?Turkiy tillarga oid dastlabki yodgorliklar qaysi asrlarni o’z ichiga oladi
V –VI asrlar
VI –VII asrlar
VIII –X asrlar
X –XI asrlar
17?Singarmonizm qanday hodisa
Morfologik
Fonetik
Etimologik
A va B javoblar to’g’ri
18?Eski o’zbek adabiy tilida unlilar miqdori qancha
6 ta
8 ta
10 ta
9 ta
19?Tanglay uyg’unligida unlilar qaysi jihatdan moslashadi
Lablanish jihatdan
Tilning vertikal harakatiga ko’ra
Unlilarning qatorda moslashuvi
To’g’ri javob yo’q
20?Qadimgi turkiy til bilan eski o’zbek adabiy tili solishtirilganda yangi paydo bo’lgan unlilar qatorini toping
v, f, j, x, h
x, b, m, ng
v, f, ng
j, v, m, b
21?Old qator unlilar berilgan qatorni toping
a,e i,u,o’
a, u, ы,o’ ,e
ы ,a, u, o’, o
a, ы, o, u, i
22?So’z turkumlari taraqqiyotini prof. Shukurov tomonidan ko’rsatilgan bosqichlarini aniqlang
1-bosqich: XIV asrning oxirigacha; 2- bosqich: XIV asrning oxiridan XIX asrning 2-yarmigacha; 3-bosqich: XIX asrning 2-yarmidan boshlanadi
1-bosqich: XV asrning oxirigacha; 2- bosqich: XV asrning oxiridan XIX asrning oxirigacha; 3-bosqich: XIX asrning oxiridan boshlanadi
1-bosqich: XIII asrning oxirigacha; 2- bosqich: XIII asrning oxiridan XIX asrning 2-yarmigacha; 3-bosqich: XIX asrning 2-yarmidan boshlanadi
V javob to’g’ri
23?Ismdan ot yasovchi affikslar berilgan qatorni toping
–lыq,- lыg’, -lig, -lik,-chi, -dash, -tash
-dash, -tash, -q, -g’, -k,-g
–duk, -duruq, -ma, -vul
–g’un,-qun, -gar, ham-
24?Fe’ldan ot yasovchi affikslar berilgan qatorni toping
–duk, -duruq, -ma, -vul
-q, -g’, -k,-g, -vul, -qaq, -kak, -kich, -gich
- lыq,- lыg’, g’un,-qun, -ma, -vul
A javob to’g’ri
25?Eski o’zbek tilida ko’plik ma’nosining ifodalanishini ko’rsating
–lar, -ler, -at, -et
- lar, -ler, -at, -et, -an
B javob to’g’ri
to’g’ri javob yo’q
26?Otning ichki kategoriyalari berilgan qatorni toping
egalik, turlanish, kelishik
grammatik son, egalik, kelishik
kelishik, mayl, nisbat
grammatik son, kelishik, mayl
27?So’z turkumining to’g’ri ta’rifi berilgan qatorni toping
Bir tizimdagi shakllar jami, u odatda shakllanmagan va shakllangan so’z shakllarining ziddiyatidan hosil bo’ladi
Gapda otning yoki otlashgan so’zning boshqa so’zga munosabatini ifodalaydigan so’z formalari
So’zlarning leksik-grammatik xususiyati bo’lib, so’z ma’nosi, morfologik kategoriyalarga egaligi, sintaktik vazifasi jihatidan guruhlanishidir
A javob to’g’ri
28?Vosita kelishigi yozma obidalar tilida nechanchi asrgacha qo’llangan
X –XI asrlar
XI –XII asrlar
XIII –XIV asrlar
XV asr
29?Eski o’zbek tilida jo’nalish kelishigi variantlari berilgan qatorni toping
-qa,-ka, -g’a, -ga, -na
–qaru, -karu, -g’aru, -garu
-ga , -ka
-ra, -ru, qa,-ka, -g’a, -ga, -na
30?Vosita kelishigi shaklidagi so’zlar qanday ma’nolarni ifodalaydi
Sifat kategoriyasi bo’lib, holatni ifodalaydi
Ot kategoriyasi bo’lib, predmetni ifodalaydi
Ravish kategoriyasi bo’lib, payt, holatni ifodalaydi
to’g’ri javob yo’q
31?Qadimgi bitiktoshlar qaysi yozuvda bitilgan
Uyg’ur yozuvida
Arab yozuvida
To’g’ri javob berilmagan
To’g’ri javob berilmagan
32?Uyg’ur grafikasida nechta belgi bor
21 ta
16 ta
19 ta
25 ta
33?Tarixiy fonetikaning o’rganish ob’ekti nimadan iborat
O’zbek tili va uning taraqqiyoti davridagi unli va undoshlar, fonetik qonuniyatlar, urg’u, intonatsiya kabi barcha fonetik hodisalarning jamlanmasi
O’zbek tili fonetik tizimining tarixini o’rganadigan o’zbek tili tarixiy grammatikasining bir bo’limi
To’g’ri javob berilmagan
A javob to’g’ri
34?i unlisining to’liq ta’rifi berilgan qatorni toping
Umumturkiy, orqa qator, yuqori tor, lablanmagan
Umumturkiy, orqa qator, quyi keng, lablanmagan
Umumturkiy, old qator, yuqori tor, lablanmagan
To’g’ri javob berilmagan
35?A unlisining to’liq ta’rifi berilgan qatorni toping
Umumturkiy, orqa qator, yuqori tor, lablanmagan
Umumturkiy, orqa qator, quyi keng, lablanmagan
Umumturkiy, old qator, yuqori tor, lablanmagan
Arab, fors tilidan o’zlashgan so’zlarda qo’llanadi
36?Lablangan unlilar qatorini toping
a, u, i, o, o’, e
u, o’, o, a`
u, i, o, o’
to’g’ri javob berilmagan
37?Eski o’zbek tilida kelishiklar soni nechta
8 ta
7 ta
6 ta
B javob to’g’ri
38?Ot so’z turkumi tuslanadimi
Kelishiklar bilan
So’z o’zgartuvchi qo’shimchalar bilan
Kesim bo’lib, shaxs-son qo’shimchalari bilan
To’g’ri javob berilmagan
39?Affikslarda variantdorlikning bo’lishiga sabab nima
Affikslarning ko’pligi
Singarmonizm
So’z yasalishi
So’z o’zgarishi
40?Sintaksisda nima o’rganiladi
So’z
So’z birikmasi va gap
Ibora
A va B
41?Agar mustaqil so’zlar tagu, o’tru, taba, qaru kabi vositalar yordamida o’zaro biriksa, qanday birikmalar hosil bo’ladi
Moslashuvli
Boshqaruvli
Bitishuvli
Yuqoridagi vositalar so’zlarni o’zaro bog’lay olmaydi
42?Qaysi ko’makchi bosh va qaratqich kelishigidagi ismlarni bog’lagan
Naru
Dovur
Bila
Buyan