N. Hakimov, E. Abdullayev, F. Halimov, A. Xamidova umurtqasizlar zoologiyasidan amaliy mashg’ulotlar

SPORALILAR TIPI – SPOROZOA
Sporalilar bir hujayralilarning faqat parazitlik bilan hayot kechiruvchi guruhi bo’lib, ular turli umurtqali hayvonlarning hamda odamning epiteliy, qon va boshqa organ hamda to’qimalarning hujayralari ichida yashab, ancha og’ir kasalliklarni keltirib chiqaradi.

Parazitlik hayot kechirish tarzi ular tuzilishining soddalashuviga olib kelgan. Ularda harakatlanish organellalari, ovqat hazm qilish va qisqaruvchi vakuollar shakllanmagan. Lekin hayot sikli murakkablashish tomoniga qarab borgan, ya’ni jinssiz, jinsiy va sporogoniya ko’payish jarayonlari mavjud. Jinssiz ko’payishi shizogoniya, jinsiy ko’payishi – ikki xil gametalarning hosil bo’lishi va ularning o’zaro qo’shilib zigota hosil qilishi, sporogoniyada esa zigotaning oosistaga aylanishi va unda spora (sporozoit) larning hosil bo’lishi kuzatiladi. Hayot siklida spora hosil qilishiga qarab, ushbu bir hujayralilar sporalilar nomini olgan.

Sporalilar tipiga bir hujayralilarning 4000 ga yaqin turi mansub. Ular ikkita sinfga – gregarinalar (Gregarinina) va koksidiyasimonlar (Coccidiomorpha) ga ajraladi.
5 - mashg’ulot