N djurayev, B. E. Eshmatov ehtimolliklar nazariyasi

siljigan 
baho 
deyiladi. Ammo, siljimagan baho har doim ham baholanayotgan 
parametrning «yaxshi» yaqinlashishini beradi deb hisoblash xato bо‘lar edi. 
Darhaqiqat, 


ning mumkin bо‘lgan qiymatlari uning о‘rtacha qiymati atrofida 
ancha tarqoq ya’ni 
)
(


D
dispersiya anchagina katta bо‘lishi mumkin. Agar 


ning dispersiyasi kichik bо‘lishini talab qiladigan bо‘lsak, u holda, statistik 
xatoga yо‘l qо‘yishning oldini olgan bо‘lamiz. Shu sababli statistik bahoga 
effektivlik talabi qо‘yiladi. 

---

85 
Effektiv baho
deb (albatta berilgan hajmli tanlanma uchun) eng kichik 
dispersiyaga ega bо‘lgan statistik bahoga aytiladi. 
Katta hajmli tanlanmalar bilan ish kо‘rilganda statistik bahoga asoslilik 
talabi qо‘yiladi. 
Asosli baho
deb, baholanayotgan parametrga 


n
da ehtimollik 
bо‘yicha yaqinlashadigan statistik bahoga aytiladi. 
 
 
11.2 Bahoning aniqligi. Ishonch intervali
Nuqtaviy baho 
deb, bitta son bilan aniqlanadigan bahoga aytiladi. 
(Yuqorida keltirilgan tanlanma о‘rtacha qiymat nuqtaviy bahodir). Nuqtaviy 
baho tegishli parametrning tanlanma ma’lumotlariga kо‘ra sonli qiymatini
beradi, lekin u mazkur bahoning aniqligi va ishonchliligi tо‘g‘risida fikr 
yuritish imkonini bermaydi. Shuning uchun tanlanma hajmi uncha katta 
bо‘lmaganda interval baholardan foydalaniladi. 
Interval baho
deb ikkita son - intervalning uchlari bilan aniqlanadigan 
bahoga aytiladi. 
Tanlanma ma’lumotlari bо‘yicha topilgan θ
* 
baho va θ noma’lum parametr 
uchun 
*



ayirma qanchalik kichik bо‘lsa, 
*

baho 

parametrni shuncha 
aniq baholaydi. Shu maqsadda 





*
tengsizlikni qanoatlantiruvchi 
0


sonni