N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Hiqildoq usti tog‘ayi 
yaproqsimon shaklda bo‘lib, elastik 
tog‘aydan tuzilgan. U qalqonsimon tog‘ayning membranasiga 
hamda til osti suyagiga birlashib turadi. Hiqildoqning ichki tomoni 
shilliq parda bilan qoplangan. Shilliq parda hiqildoq usti va 
cho‘michsimon tog‘aylar oralig‘ida, cho‘michsimon-hiqildoq usti 
burmalar hosil qiladi. Hiqildoqning yon devorlarida, cho'michsi- 
mon tog'ayning tovush o‘simtasi va qalqonsimon tog‘ay tanasi 
o‘rtasida esa tovush lablarini hosil qiladi. Tovush lablari cho‘mich- 
simon tog‘ay bilan birgalikda keng yoriqcha bo‘lib, uning ustki 
tomoni havo o‘tkazish uchun, pastki tomoni esa tovush chiqarish 
uchun xizmat qiladi. Tovush labining asosini elastik to‘qimadan 
tuzilgan tovush payi va tovush muskuli tashkil etadi.
Hiqildoq bo‘shlig‘ini tovush lablari dahlizga, tovush yoriq- 
chasiga va hiqildoqning orqa bo‘shlig‘iga ajratib turadi.
Hiqildoq dahlizi tovush lablarining old tomonida tovush 
yoriqchasi cho‘michsimon tog‘ay bilan tovush lablari oralig‘ida 
hiqildoqning orqa (kaudal) bo‘shlig‘i tovush lablarining orqa 
tomonida joylashadi. Hiqildoq dahUzi hamda tovush chiqaruvchi 
lablarning shilliq pardasi ko‘p qavatli yassi epiteliy bilan, hiqil­
doqning orqa bo‘shlig‘i esa hilpillovchi epiteliy bilan qoplangan.
Hiqildoq dahlizining pastki devorida, hiqildoq usti tog'ayining 
orqasida shilliq pardasini burmasidan hiqildoqning o‘rta xaltachasi
239

---

hosil bolgan. Bu xaltacha qoramolda va qo‘yda yaxshi rivojlan- 
magan.
Hiqildoqning yon devorlari esa hiqildoqning yon xaltachalaridan 
hosil bolgan. Qoramol va qo'yda bu xaltachalar bolmaydi. 
Hiqildoqning boshlanish qismi hiqildoq usti va cho‘michsimon 
tog'aylar oraligl hisoblanadi. Hiqildoq tog'aylarining tashqi 
tomonida uni kengayib va torayib turishini ta’minlovchi muskullar 
joylashadi.