N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

106-rasm.
Toyning
qalqonsimon bezi.
Kuchli obyektiv
va yulduzsimon shaklni oladi.

---

Наг joy-har joyda follikullar orasida epiteliy hujayralarining 
ichida bo£shlig£i yo‘q to‘plamIari uchraydi. Bular follikullarning 
yuza qismidan o ‘tgan qiyshiq kesimlar, yoki interfollikular 
to‘qimaning (
8
) tizmachalaridir, seriyali kesmalarni o‘rganmasdan 
epiteliyning bunday massiv to‘plamlarini u yoki bu tuzilmalarga 
doir ekanligini ishonch bilan aytish mumkin emas.
♦ Gis preparat
Sut berayotgan sut bezi (sigir yelini). Gematoksilin va eozin 
bilan bo‘yalgan 
(107-rasm).
Preparat yeUn bezli parenximasining bir qismi bo‘lib, unda 
yelin terisi olinmagan.
Kichik obyektivda preparat bilan umumiy tanishamiz va chizib 
olishga kirishamiz. Bezning stromasi yelin parenximasini bo‘lak- 
chalarga ajratuvchi biriktiruvchi to‘qimadan iborat. Bo‘lakchalararo 
biriktiruvchi to‘qimada (
1
) chiqaruv yo‘llari (
2
) va qon tomirla- 
rining kesimlari (3) uchraydi, Bo‘lakchaning butun massasini 
ba’zida bez alveolalari deb ham ataluvchi sekretor oxirgi bolimlar 
(4) hosil qiladi. Ular bir qavatli sekretor epiteliydan (5) hosil 
bo‘lib, atrofida bo‘lakchalarichi biriktiruvchi to‘qimaning (
6
) yupqa 
qavatchalari ko‘rinadi. Sut bezi oxirgi bo‘limlari bo‘shlig‘ining 
(7) juda kengligi bilan xarakterlanadi. Bo‘shhqlar ichida ko‘pincha 
ivib qolgan sekret — sut (
8
) ko'rinadi. Devori vertikal kesilgan 
ikki-uchta sekretor bo‘limni tanlab olish, ularni kuchli obyektivda 
qarash va chizib olish lozim. Sut beziga xos bo‘lgan apokrin 
sekretsiya bir sekretor pufakchaning o‘zida ham epitelial hujay- 
raning turli holatda bolishini belgilaydi; sekretor epiteliyning 
hujayralari sekretsiya bosqichiga ko‘ra goho past bo‘yli prizmatik, 
goho kubik yoki yassi bo‘ladi. Ammo laktatsiya avjiga chiqqan 
paytda oxirgi bo‘lim barcha hujayralarining bo‘yi bir xil bo‘lishi 
mumkin, oxirgi boclim sekretor hujayralari atrofida savatchasimon 
hujayralar mavjud. Odatdagi preparatlarda ularni ko‘rish qiyin, 
faqat sekretor epiteliy atrofida savatchasimon hujayralarning 
o‘zaklarini ko'rish mumkin. Har bir sekretor bo‘Iim o‘z ingichka 
tolali biriktiruvchi to'qima pardasi bilan o‘ralib, unda kapillyarlar 
joylashadi. Sekretor alveolalarning keng bo‘shliq!arida ivib qolgan 
sutdan tashqari konsentrik sut toshlari (9) uchraydi. Sut bezi
384

---

turli bolimlarining sekretor faolligi bir xil emasligiga e’tibor qilish 
kerak. Oxirgi bolimlari kengaygan va bo‘shlig‘ida sut bo‘lgan 
bo‘lakcha.lar bilan bir qatorda «dam olayotgan» bo‘lakchalar (