N. A. Tashpulatova stomatologik

Kariyeslarni davolash
Kariyesni davolash mahalliy va umumiy xarakterga ega. Umumiy 
xarakterga ega bo‘lgan davolash tadbirlari odam organizmining hi-
moya kuchlarini, to‘qimalar rezistentligini oshirishga qaratilgan. Shu 
maqsadda bemorga B, D, E vitaminlar hamda mineral komponentlar 
tavsiya etiladi. Masalan, glyukanat kalsiy, fitin.
Mahalliy davo to‘qimalarda sodir bo‘lgan o‘zgarishlarga bog‘liq. 
Dog‘ shaklidagi kariyesda to‘qimalar charxlanmaydi va dog‘ hosil 
bo‘l gan demineralizatsiya bo‘lgan sohaga yo‘qotilgan mineral kompo-
nentlar kiritiladi. Buning uchun remineralizatsiyalovchi eritmalar 
apli katsiya qilinadi. Ushbu eritmalarning asosiy komponentini kalsiy, 
fosfor, ftor tashkil etadi. Remineralizatsiya terapiyasining effektivligini 
vital bo‘yash sinamasini o‘tkazib aniqlanadi. Tarkibida ftor saqlovchi 
tish pastalaridan foydalanish tavsiya etiladi.
Tishda kariyes kovagi bo‘lgan tishlarni davolash uchun patologik 
o‘zgarish sodir bo‘lgan to‘qimalarni olib tashlanadi.
O‘rta kariyesni davolashda kariyes kovagini charxlab, shakllan tirib, 
quritilib, avval taglik so‘ng doimiy plomba qo‘yiladi.
Chuqur kariyesni davolashda kariyes kovagining mikroflorasini 
zararsizlantirish pulpaning yallig‘lanishining oldini olish maqsadida 
davolovchi malham qo‘yiladi. Davolovchi malham sifatida tarkibida 

---

62
gid rookisid kalsiy bo‘lgan pastalardan foydalaniladi. Davo lovchi mal-
ham dan so‘ng ajratuvchi suvli dentin, fosfat sementli taglik so‘ng doi-
miy plomba bilan tiklanadi.
Yuza, o‘rta va chuqur kariyeslarda albatta patologik o‘zgargan to‘-
qi ma larini olib tashlash kerak bo‘ladi. Buning uchun tish charx lanadi.
Tishni charxlash kariyesni davolashning asosiy bosqichlaridan dir. 
Kariyes kovagi sinfidan qat’iy nazar charxlash va kariyes kova gini 
shakl lantirish quyidagi bosqichlardan iborat.
1. Zarur bo‘lsa og‘riqsizlantirish.
2. Kariyes kovagini ochish.
3. Kariyes kovagini kengaytirish va nekrotomiya qilish (yum sha-
gan va pigmentlangan dentinni olib tashlash).
4. Kovakni shakllantirish.
Kariyes kovagini charxlashda sog‘lom to‘qimalarni asrash prinsipi-
ga asoslangan holda patologik o‘zgargan to‘qimalarni olib tash lanadi.
5. Kariyes kovagini shakllantirilgandan so‘ng, tishning anatomik 
shaklini va funksional holatini tiklash maqsadida plombalanadi.
Plombalash uchun kovakni tayyorlanadi. U quyidagi bosqichlar dan 
iborat:
1. Plombalash uchun kerak bo‘lgan asboblarni tayyorlash;
2. Plombalovchi xomashyoni tayyorlash;
3. Plombalanadigan kovakni so‘lakdan himoya qilish;
4. Kovakni quritish;
5. Kovak kontakt yuzada bo‘lsa ajratuvchi matritsa qo‘yish;
6. Plombalovchi xomashyoni tayyorlash;
7. Kovakni qayta quritish;
8. Taglik qo‘yish;
9. Plombalovchi xomashyoni kovakka kiritish;
10. Plombani shakllantirish, silliqlash va sayqal berish;
11. Plombani so‘lakdan izolyatsiya qilish.