Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

5.6-расм. Керамик черепицанинг турлари 
а-пазли штампланган; б-пазли лентасимон; в-ясси лентасимон; г-конкисимон. 
 
Черепица асосан турар жой, маъмурий ва қишлоқ хўжалик бинолари 
томларини ёпишда ишлатилади. Черепица Европа мамлакатлари қурилиш 
тизимида кўп тарқалган, хозирги кунда черепица Ўзбекистонда ҳам ишлаб 
чиқарилмоқда ва қурилишда кенг кўламда ишлатилмоқда. 
 
GIL CHEREPITSA 
Cherepitsa juda ham sekin eriydigan plita bo’lib muxanislik qurilishlarida turli 
maqsadlarda foydalaniladi. Ular juda ham yaxshi ko’rinish va yaxshi maxsulot 
xususiyatlarini beradi. Tom cherepitsalari, pol cheripetsalar, devor cherepitsalari va 

---

113 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
bo’lakli cheripetsalar bir qancha namunalar sanaladi. Muhim massa, ishlab 
chiqarish, montaj va drenaj muammolarni, va sezilarli transport ayblovlarni, tom 
yopish kafel ishlatilishiga ko’ra ular o’z ahamiyatlari va mahalliy tavsiyalarini 
yo’qotdilar. Tom cheripetsalarining har xil turlaridan umumiy holatda foydalanish 
2.16 shaklda ko’rsatib o’tilgan. Pol cheripitsalari uylar va sanoat binolarida 
foydalaniladi. Ular chidamli, suv o’tkazmaydigan, chaqaga qarshilik ko’rsatuvchi 
va osongina yuvoladigan sanaladi. Oq va qizil yonuvchi gillar, yonuvchi gillar va 
slanetslar pol yuza qismlari uchun cheripetsalar tayyorlash uchun ishlatiladi. 
Devorning yuzasi uchun cheripetsalar pol cheripetsalaridan farq qiladi ayniqsa 
yonish darajasi dezaynida ushbu farqni ko’rishimiz mumkin. Devor cheripetsalari 
nisbatan past harorat, shisha, va hali ham kam haroratda kul o'choq kabilarda 
yonadi.

---

114 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
Cheripetsalar g’ishtlar kabi bir xil o’lchamda hosil qilinadi, biroq ingichga va 
yorug’roq bo’lib, shunga ko’ra u yaxshigina e’tiborni talab qiladi. Ular gil massasi 
bilan yoki quyish va undan keyingi kuydiruvchi tomonidan binoni aralashmalarda 
pishirilgan holda uning yuqoriligi 1300 Cgacha boradi. Gil yuqori moslashuvchan 
oriq aralashmalarning va sintezlashgan moddalar erish nuqtasi uchun kamaytirish 
bo’lishi kerak.
Cheripitsa tizmalari uzunligi yuzma yuz qismlardan o’lchami 375, 400 va 435 mm 
va 15 mm chidamlilikda o’lchanadi. Tizim cheripitsalari gorizontal randada 
joylashtirilsa (2.17 diagramma), uchburchak ± 5 mm kenglik bilan 265 mm 
bazasini va 100 mm balandligi bo'lishi kerak bo’lgan g'isht, ichki yuzlarini ishlab 
chiqarish bilan shakllangan.Cheripitsalar 100 mm lik qalinlikdan kam bo’lmasligi 
kerak.
Tom cheripitsalari 2.17 daigrammada ko’rsatilganidek yakka lug va qo’sh lug 
bo’lishi mumkin