Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

Керамик ғиштлар ва тошлар.
Керамик ғишт ва тошлар осон эрийдиган 
гиллар ва қўшимчалар қўшилган гиллар асосида тайёрланади ва асосан бино, 
иншоотлар ташқи ва ички деворларини қуришда ишлатилади. 
Ғишт ва керамик тошлар ўлчамларига қараб қуйидагича турланади: 
Оддий ғишт 250х120х65 мм (5.3, а-расм.), модулли 250х120х88 мм (5.3, б-
расм), йирик 288х138х65 мм (5.3, в-расм), оддий тош 250х120х138 мм (5.3, г-
расм), йирик тош 250х138х138 мм(5.3, д-расм), модулли тош 250х250х138 мм 

---

97 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
(5.3, е-расм) ва коваклар горизонтал жойлашган тошлар 250х250х120 мм ва 
250х250х80 мм(3.3, ж, з). 
5.3-расм. Керамик ғишт ва тош турлари 
Ғишт: 
а
-оддий, 
б
-модулли, 
в
-йирик. Тош; 
г
-оддий, 
д
-йирик, 
е
-модулли, 
ж
ва 
з
-коваклари горизонтал жойлашган. 
G’ISHT ISHLAB CHIQARISH
G'isht ishlab chiqarishga hissador moddalar uchuvchi kul, qumli tuproq, 
guruch qobiq kul, bazalt tosh chang kabi hissalar tez-tez talab qilinadi. Faqatgina 
o'zgarishlar shakllantirish uchun quritish va loy massasi xatti orttirish emas, balki 
qishloq xo'jaligiga yerdan foydalanishni saqlashga yordam berish va chiqindilar 
miqdorini kamaytirishga imkon beradi. 
Shlash va chidamlilik taxminan hech qanday salbiy ta'sir qilmasdan 
optimal oralig'ida, loydagi massasi ulushini o'zgartirish uchun, bu hissa albatta 
jismoniy va kimyoviy xossalar istalgan darajasiga ega bo’lishi kerak. An'anaviy 
qo'shimcha moddalar, asosiy fizik va kimyoviy talablarning ba’zilari: 
Uchuvchi-taroj: issiqlik kuchi katta miqdorda chiqindi material, qizil, qora, 
dengiz loy va boshqalar bilan qo'shilgan bo'lishi mumkin. Uchuvchi materiallar 
mullite, hematit, magnetit va boshqalarni o'z ichiga olib, g'isht yerning o'xshash 
kimyoviy tarkibini ko'rsatadi. Silikatlar ham tuproq va plastik fizik-kimyoviy 
xususiyatlarga qarab, optimal nisbatida aralashtiriladi. Pishirish jarayonida loy 
organlari yo'nalishi g'isht kuch-quvvatini rivojlantirishda yordam berishi uchun 
foydalaniladi. 
Tuproq g'isht uchun hissa sifatida uchuvchi kul aralashmasi ulushi 
quritishda yo'qotilishi tekshirish va ishdan mahsulot shishiradi yoki qora yadrolari 
o’tish paytida rivojlantirish, quritish siqilish kamaytirish uchun optimal bo'lishi 
kerak. Uchuvchi kul mavjud kristalning yakuniy mahsuloti natijasui yuqori harorat 
bosqichiga javob berishi kerak. 
Tuproq og'irligiga hissa sifatida uchuvchi kulning istalgan xususiyatlaridan 
foydalanish mumkinligi 2.2 jadvalda berilgan. 

---

98