Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
ҳароратда қуритилади. Намуналар штангенциркуль ёрдамида ўлчаниб, 
ҳажми ҳисобланади, сўнгра намуна техник торозида тортилади. Куб ёки 
шунга ўхшаш шаклдаги намунанинг ҳар уч жойидан эни ва баландлиги бўйича 
ўлчанади (а
1
, а
2
, а
3
, в
1
, в
2
, в
3
, h
1
, h
2
, h
3
) ва ҳар ёқнинг ўртача арифметик 
қиймати қабул қилинади. Томонларининг ўлчами 100 мм дан ошмайдиган ҳар 
хил шаклдаги намуналар 0,1 мм гача аниқликда ўлчаниши, томонларнинг 
ўлчамлари 100 мм ва бундан катта бўлган намуналар эса 1,0 мм гача 
аниқликда ўлчаниши лозим. Ҳар бир ғиштнинг оғирлиги торозида тортилади 
ва қийматлар ёзиб олинади. Массаси 500 г дан енгил намуналар 0,01 г гача 
аниқликда, массаси 500 г ва бундан оғирроқ намуналар эса 1,0 г гача 
аниқликда тортилиши керак. Намунанинг ҳажми ва массаси маълум бўлгач, 
берилган формула ёрдамида унинг ўртача зичлиги ҳисоблаб топилади.
 
№ Ўлчамлари, см 
Ғиштнинг 
ҳажми, 
см
3 
Ғиштнин
г 
массаси, 
г 
Ғиштнинг 
ўртача 
зичлиги, г/см
3
узунли
ги
эни
баландли
ги 
1
2
3
Ўртача зичликнинг ўртача қиймати - ….. кг/м
3 
Ҳисоблаш формуласи: 
намуна (ғиштни) ҳажмини аниқлаш учун
ўр
ўр
ўр
h
b
a
V

, 
Намунанинг (ғиштнинг) ўртача зичлигини аниқлаш учун
v
m

0
