Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
асосида зичлаштириб тайёрланган композицион материалдир. Асфалт 
бетоннинг хоссалари боғловчининг сифатига, таркибига ва ғоваклигига 
боғлиқ бўлади. 
Асфалт бетони ғоваклиги одатда 5-7%. Ғоваклиги 5% кам бўлган зич 
асфалт бетон сув ўтказмайди. Ғовакликнинг меъёрдан ортиши асфалт 
бетоннинг сув шимувчанлигини ортишига, совуққа чидамлилигини 
пасайишига сабаб бўлади. 
Асфалт бетони биологик актив муҳитлар (бактериялар) таъсирида 
емирилиши мумкин. Биологик муҳитларга бардошлиликни ошириш учун 
таркибига антисептиклар қўшиш тавсия этилади. 
Асфалт бетони таркиби узлуксиз тизимда, яъни боғловчи майда 
тўлдиргич оралиқ бўшлиғини тўлдириши (10-15% кўпроқ), қоришма эса 
йирик тўлдиргич оралиқ бўшлиғини тўлдириши (10-15 кўпроқ) мақсадга 
мувофиқдир. 
Асфалт қоришмалар ва бетонларнинг намуна таркиблари 24.2-жадвалда 
берилди. 
24.2-жадвал 
Асфалтли қоришмалар ва бетонлар намуна таркиблари 
Номи 
Таркиби, % массасига нисбатан 
Биту
м 
Пек 
Тошкўми
р смоласи 
Кукун 
тўлдирги
ч 
Қум 
Чақиқ 
тош 
Асбес
т 
Асфалтли 
қоришма 
18 
- 
- 
20 
55 
- 
7 
Пек-смолали 
қоришма 
- 
15 
4 
11 
62 
- 
8 
Асфалтбетон 
7 
- 
- 
3 
30 
60 
- 
Пекобетон 
- 
8-12 2-3 
5-10 
35-40 
40-45 
- 
Асфалт ва қатронлар асосида тайёрланган композицион материаллар 
мустаҳкамлиги, деформатив хоссалари муҳит ҳароратига боғлиқдир. 
Масалан, асфалтбетоннинг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси 20
0
С да 2,2-
2,4 МПа, 50
0
С да эса 0,8-1,2 МПа ташкил этади. 
Асфалт ва қатрон қоришмалари ва бетонлари иссиқ, илиқ ва совуқ 

---

419