Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

2-ИШ. ҚУРИЛИШДА ИШЛАТИЛАДИГАН ШИШАНИНГ
СОРТАМЕНТЛАРИ БИЛАН ТАНИШИШ 
(Адабиёт ва кўргазмали материаллардан фойдаланиб қуйидаги жадвални 

---

141 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
тўлдиринг). 
Буюм номи 
Кўриниши (расм, 
схема) 
Ишлатилиш соҳаси 
Олинган натижалар таҳлили: 
 
7-МОДУЛ 
МИНЕРАЛ БОҒЛОВЧИ МОДДАЛАР (МБМ). ҲАВОЙИ 
БОҒЛОВЧИЛАР. ОҲАК ТАРКИБИ, ХОССАЛАРИ, ТЕХНОЛОГИЯСИ, 
ИШЛАТИЛИШИ. ҚУРИЛИШ ВА ЮҚОРИ МУСТАҲКАМ ГИПС 
БОҒЛОВЧИСИ 
Режа: 
1.
Умумий маълумотлар. 
2.
Ҳавойи боғловчилар 
1. Умумий маълумотлар 
Минерал (ноорганик) боғловчилар кукунсимон бўлиб, сув билан 
аралаштирилганда пластик қоришма ҳосил бўлади ва физик-кимёвий 
жараёнлар натижасида сунъий тошсимон материалга айланади. 
Минерал боғловчилар структураси ва қотиш механизмига кўра ҳавойи 
ва гидравлик боғловчи турларига бўлинади. Ҳавойи боғловчилар қотиш 
жараёни, мустаҳкамлигининг ўсиши фақат ҳавода юз беради. Ҳавойи 
боғловчиларга ҳавойи оҳак, гипс, магнезиал боғловчилар, суюқ шиша ва 
бошқалар киради. 

---

142 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
Гидравлик боғловчилар қотиш жараёни бошланиши ҳавода юз бериб, 
сув ёки ўта нам шароитда давом этади ва мустаҳкамлиги ортади. Гидравлик 
боғловчилар жумласига гидравлик оҳак, романцемент, портландцемент ва 
унинг 
турлари, 
гилтупроқли 
цемент, 
пуццоланли 
ва 
шлакли 
портланцементлар, киришмайдиган ва кенгаювчан цемент ва бошқалар 
киради. 
Минерал боғловчилар хоссаларини яхшилаш учун таркибига актив 
минерал қўшимчалар-трепел, опока, диатомит, пемза, глиеж, вулқон туфи ва 
кули ҳамда тошкўмир кули, шлаклар ва бошқалар қўшилиши мумкин. 
Минерал боғловчилар асосида ғишт, тош териш ва сувоқчилик 
қоришмалари, бетон ва темирбетон буюм ва конструкциялар, армоцемент 
конструкциялар, автоклав буюмлар, елимловчи ва бўёқ композициялар ва 
бошқа маҳсулотлар тайёрлаш мумкин.