Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
1-ИШ. ЁҒОЧНИНГ НАМЛИГИНИ АНИҚЛАШ 
Таъриф. 
Ёғочнинг ҳар бир хоссасини аниқлашда унинг табиий намлиги 
олдиндан аниқланган бўлиши керак. Ёрочнинг намлиги деб, унинг табиий 
ҳолатдаги массаси билан турғун вазнгача қуритилган массаси орасидаги 
фарққа (% да) айтилади. Буни аниқлашда синаш учун тайёрланган рейкадан 
томонлари 20х20х20 мм ли намуна арраланади. Бу ёғоч намуна мутлако 
нуқсонсиз (кўз, дарзсиз) ва чиримаган бўлиши керак.
 
Асбоб ва ускуналар. 
Қуритиш
 
шкафи, дастарра, чизғич
,
 
шиша стакан, 
аналитик тарози, тарози тошлари, ёғоч намунаси.
 
Ишлаш тартиби.
 
Табиий нам рейкадан арралаб тайёрланган бешта 
намунанинг ҳар бирини алоҳида
-
алоҳида қилиб аналитик тарозида 0,001 г 
аниқликкача тортилади (m
1
) ва уларни бешта шиша стаканчага солиб, 
температураси 100
-
105°С ли қуритиш шкафида турғун вазнгача 
қуритилади. Агар синалаётган ёғоч намуна юмшоқ жинслар гуруҳидан 
(қарағай, арча, терак ва ҳаказо) бўлса 6 соат, қаттиқ жинслардан бўлса 
(эман, қора қайин, шумтол, тилороч ва ҳаказо) 10 соат қуритилади. Шунда 
ҳам намуналар турғун вазнга эга бўлмаса, уларни яна 2 соат қуритиб, кейин 
тортилади. Намунанинг кейинги массаси олдинги массасига тенг бўлса ёки 
0,002 г фарқ қилса, қуритиш тўхтатилади. Стаканчаларда куритилган 
намуналар усти маҳкам қилиб
 
ёпилган ҳолда кальций хлор ёки сульфат 
кислотаси солинган эксикаторга солинади. Намуналар эксикаторнинг юқори 
панжараси устига қўйилган ҳолда хона температурасигача (+20°С) 
совитилади ва намуналарни яна тортиб, қуритилган ҳолатдаги массаси (m
2
) 
топилади. Ёғоч намунанинг намлиги 
(W) 1-
формуладан аниқланади. Олинган 
натижалар 1
-
жадвалга ёзилади.
 
Жинси - Ҳаво ҳарорати -.......... 
Ҳаво намлиги - ...... 
№ 
Намуна массаси. г 
Ёғоч намлиги, % 
қуритишдан 
олдин 
қуритишдан 
кейин 
буғланиб 
кетган намлик 
1 

---

518