N. A. Kayumova

5-MODUL. INFORMATIKANI KASBGA YO‘NALTIRIB O‘QITISHNI LOYIHALASHTIRISH
18 - mavzu. Informatikani kasbga yo‘naltirib o‘qitishni loyihalashtirish.
Reja
18.1. Kasbiy sohalar va ularning jamiyatdagi o‘rni
18.2.Kasbiy sohalar klassifikatsiyasi, kasbiy faoliyatdagi axborotlarni olish imkoniyatlari
18.3.Informatika fanlari mavzularini kasbga yo‘naltirib o‘qitish

18.1. Kasbiy sohalar va ularning jamiyatdagi o‘rni. Kasbiy faoliyat - maxsus tayyorgarlik va ish tajribasi natijasida olingan maxsus nazariy bilimlar va amaliy ko'nikmalar to'plamiga ega bo'lgan kishining mehnat faoliyati turi va asosiy daromad manbaidir [75].

S. I. Ojegovegovning "Rus tilining lug‘ati"da "kasb" atamasining ko‘plab talqinlarini beradi (lat. professio - asosiy kasb, mutaxassislik, profiteer- o‘z ishimni e’lon qilaman), bu "asosiy ish joyi" deb ta’riflanadi [2]. Ushbu ta’rifdan kelib chiqib, kasb- mehnat faoliyati bilan bog‘liq bilim, ko‘nikma va qiziqishlarga ega bo‘lgan ushbu turdagi ish bilan shug‘ullanadigan odamlarni birlashtiradi. Kasb - bu jamiyat uchun zarur bo‘lgan va odamga yashash va rivojlanish imkoniyatini beradigan faoliyat turi.
Kishida ma'lum bir kasbning mavjudligi, uning ushbu ish turini malakali ravishda bajara olishi mumkinligidan dalolat beradi. Ko'plab kasblar ixtisosliklarga bo'linadi. O’zbekiston qonunchiligida "Kasbiy faoliyat" turli mutaxassisliklar faoliyat turlari uchun huquqiy tartibga solinadi va kasbiy faoliyatning sub'ektlari O’zbekiston qonunlari bilan tartibga solinadigan kasbiy faoliyatni amalga oshiradigan shaxslardir.
Mutaxassislik - bu bitta kasb doirasidagi kasbiy faoliyatning tor tasnifi bo'lib, u ta'lim natijasida olingan aniq bilim, ko'nikmalarni talab qiladi va tor kasbiy vazifalarni shakllantirish va hal qilishni ta'minlaydi. Muayyan mutaxassislikka ega bo'lgan shaxslar malakalari bo'yicha bo'linadi. Xodimning malakasi bu ma'lum bir ishni eng yuqori samaradorlik va sifatli bajarish uchun zarur bo'lgan bilim, ko'nikma, tajriba va ko'nikmalarga bog'liq ravishda kasbiy tayyorgarlik darajasi.
Lavozim - bu xodimning tashkilotdagi o'rni va rolini belgilaydigan belgilangan vazifalar va ularning tegishli huquqlari.
Mutaxassis - bu ma'lum bir faoliyat sohasida maxsus bilim va ko'nikmalarga ega bo'lgan shaxs. Rahbar- bu boshqaruvni amalga oshiruvchi mutaxassis.
Kasbiy faoliyat har doim aniq maqsadni ko'zlaydi va aniq vazifalarni hal qilishni ta'minlaydi. Kasbiy faoliyatning maqsadi shaxsning rivojlanishi va uning hayotiy funktsiyalarini ta'minlaydigan ko'zlangan natijadir. Kasbiy faoliyatning vazifalari maqsadga erishish bosqichlari hisoblanadi.
Masalan, pedagogik faoliyatning maqsadi-yoshlarga ma'lum darajadagi (umumiy, boshlang'ich, kasb-hunar, o'rta maxsus, oliy) ma'lumot berishdir.
Pedagogik faoliyatning vazifalari: o'qitish, ta'lim-tarbiya berish va shaxsni har tomonlama rivojlantirishdir.
O’zbekistonda oliy ma’lumotli ilmiy, ilmiy pedagogik kadrlarni tayorlash, kasbiy sohaning ba’zilarini keltiramiz: fizika- matematika, kimyo, biologiya, geolog-tuproqshunos, texnika fanlari, qishloq xo‘jaligi, iqtisodiy soha, tarix, falsafa, filologiya, geografiya, huquqshunoslik fanlari, pedagogika fanlari, meditsina fanlari, farmateftika fanlari, veterinariya, madaniyatshunoslik, arxitektura, psixologiya fanlari, ijtimoiy fanlar, siyosiy fanlar va sharqshunoslik fanlariga bo‘linadi