Н. Қ. ЙЎлдошев, Г. Э. Захидов

Давлат унитар корхоналари
. Унитар корхона деб давлат мулки бўлган
ва корхонага хўжалик фаолиятини олиб бориш ѐки оператив бошқариш
ҳуқуқларида тегишли бўлган, ўзига бириктирилган мулкка ҳамда мулкчилик 
ҳуқуқига эга бўлмаган тижорат ташкилоти тан олинади. 
Унитар корхонанинг фирма номи унинг мулк эгасини кўрсатилишига 
эга бўлиши керак. 
Унитар корхона ўз мажбуриятлари бўйича тегишли мулки билан жавоб 
беради ва ўзининг мулк эгаси мажбуриятлари бўйича жавобгарликка эга 
бўлмайди. 
Хўжалик фаолиятини олиб бориш ҳуқуқига асосланган унитар корхона 
бунинг учун ваколат берилган давлат идораси ѐки маҳаллий ўзини ўзи 
бошқариш идорасининг қарори бўйича ташкил этилади. Корхонанинг таъсис 
ҳужжати унинг мулк эгаси томонидан тасдиқланган низомдан иборатдир. 

---

164 
Оператив бошқарув ҳуқуқига асосланган унитар корхона (давлатга 
қарашли корхона) давлат унитар корхоналари ҳақидаги қонунга мувофиқ 
Ўзбекистон Республикаси ҳуқуматининг қарори бўйича ташкил этилади. 
Давлатга қарашли корхонанинг таъсис ҳужжати унинг Ўзбекистон 
Республикаси ҳукумати томонидан тасдиқланган низомдан иборат бўлади. 
Нотижорат ташкилотлар 
– ўз фаолиятининг асосий мақсади сифатида 
фойда олишни кўзламайдиган юридик шахслардир. Бу ташкилотлар 
тадбиркорлик фаолиятини шунинг учун амалга оширишлари мумкинки, 
чунки у уларни ташкил этиш мақсадига эришишга хизмат қилади ва мос 
келади. 
Нотижорат ташкилотларга қуйидагилар киради: 
-
матлубот кооперативи; 
- ижтимоий ва диний ташкилотлар (бирлашмалар); 
- жамғармалар (фондлар); 
-
муассасалар; 
-
юридик шахслар бирлашмалари (ассоциациялар ва иттифоқлар). 
Матлубот кооперативи
- фуқаролар ва юридик шахсларнинг аъзолик 
асосида иштирокчиларнинг мулкий ва бошқа эҳтиѐжларини қаноатлантириш 
мақсадида, ўз аъзоларининг мулкий босқичли бадалларини бирлаштириш 
йўли билан амалга ошириладиган ихтиѐрий бирлашувидир. 
Матлубот кооперативининг номи унинг фаолиятининг асосий мақсади 
кўрсатилиши ҳамда ѐки “кооператив” сўзи ѐки “матлубот иттифоқи” ѐхуд 
“матлубот жамияти” сўзларига эга бўлиши лозим. 
Матлубот кооперативининг ўзи томонидан амалга ошириладиган 
тадбиркорлик фаолиятидан олинадиган даромадлари қонун ва низомга 
мувофиқ унинг аъзолари ўртасида тақсимланади.