Kata o’qituvchi Qodirov Yo.B.
Kata o’qituvchi Abdullaeva K.R.
E-mail navdki@umail.uz
Kurs dolzarbligi:
Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarda avtomatlashtirishda qo‘llaniladigan dasturlar haqida bilim, ko‘nikma va malakani shakllantirish. Fanning vazifasi – uni o‘rganuvchilarga:
–avtomatlashtirishdagi dasturiy paketlarni ishlash tamoyillarini;
–avtomatlashtirish sohasida ishlatilayotgan amaliy dasturlash paketlarining imkoniyatlari va qo‘llanilish sohalarini o‘rgatishdan iborat
Avtomatlashtirishda qo‘llaniladigan dasturlarning rivojlanish tendensiyalari. Sanoat korxonalarida qo‘llaniladigan dasturiy paketlar to‘g‘risida umumiy ma’lumot. Dasturiy paketlar sohasidagi respublikamizdagi ijtimoiy iqtisodiy islohotlar natijalari, texnika va texnologiya yutuqlari. Fanning vazifalari.
Avtomatlashtirishda paketlarning qo‘llanilish ahamiyati. Avtomatlashtirish to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar. Paketlarning sinflanishi, ishlatilish sohalari. Mantiqiy elementlarning tuzilishi. O‘lchovchi va ijro etuvchi elementlarni mantiqiy elementlar asosida ishlashi. Har bir rostlanuvchi konturning mantiq asosida dasturining ishlash prinsiplari. Algoritimlash tizimlarini qurish va o‘rganish.
MATLAB dasturiy paketi. Umumiy tushunchalar. MATLAB dasuriy paketining avtomatlashtirishdagi roli. MATLAB dasturiy paketini hisoblash mashinalarida o‘rnatish. Dasturini ishga tushirish va ishchi oynalarini sozlash. MATLAB oinasi bilan tanishish. MATLAB dasturida ikki va uch o‘lchovli grafiklar yaratish. Uzatish funksiyasini kiritish va uning xarakteristikalarini olish. MATLAB dasturiy paketidagi qism dasturlari. SIMULINK qism dasturidagi elementlar. SIMULINK qism dasturida struktur sxemalar tuzish. SIMULINK qism dasturida modellashtirish va modellar yaratish. MATLAB dasturiy paketidagi boshqaruvchi funksiyalarning ahamiyati. Dastur tuzish oynasida bashqaruvchi fnksiyalarni ishlatish. YOzilgan dasturlarni ishga tushirish va ularni saqlashni o‘rganish.
SCADA sistemalari. SCADA sistemalari to‘g‘risida umumiy ma’lumot. Ishlatilish sohalari. SCADA sistemasidagi dasturiy paketlarni ishga tushirish ketma-ketligi. SCADA sistemasida aloqa kanallari. Operatorlarning ishchi stansiyalari va dasturiy ta’minot komponentlari. Olingan natijalarni saqlash. SCADA sitemasi arxitekturasi. SCADA sistemasining rivojlanishi. Trace Mode dasturiy paketi asosiy tushunchalar. Trace Mode tizimi arxitekturasi.
Trenajer sistemalari. Trenajer sistemalari haqida umumiy tushuncha. Ternajer dasturiy paketini ishga tushirish ketma-ketligi. Experion dasturiy paketi. Programmnыy paket UniSIM. Ternajer dasturiy paketida mashq qilish tizimi. Olingan natijalarni qayd qilish va baholash algoritmi.
SIMATIC S7 dasturlanadigan kontrollerlari. Umumiy tushunchalar. SIMATIC S7 dasturlanadigan kontrollerlarini o‘rnatish va ishga tushirish. SIMATIC S7 dasturlanadigan kontrollerlariga qism dasturlarni yuklash. SIMATIC S7 dasturlanadigan kontrollerlarining tuzilish arxitekturasi. Kontrollerlarga tuzilgan dasturni yuklash. STEP 7 standart paketi. STEP 7 standart paketi imkoniyatlari. SIMATIC WINCC haqida umumiy tushuncha.
Fanni o’rganish uchun talabalarning bilimi va ko’nikmalari.
«Muxandislik dasturlari» fanini o‘zlashtirish jarayonida talaba:
- mantiqiy elementlarning tuzilishi va ishlatilishi;
- dasturiy paketlarning sinflanishi va tuzilishi;
- dasturiy paketlar va ularning ishlash prinsiplari haqida tasavvurga ega bo‘lishi;
- dasturiy paketlarni takomillashtirishning konstruktiv va texnologik hamda algoritmik usullarini;
- dasturiy paketlarda algoritmlash prinsiplarini;
- MATLAB tizimi haqida tushunchalarga ega bo‘lishi;
- avtomatlashtirishda trenajer sitemalarining sinflanishi, tuzilishi, qo‘llanilishi va ularning ishlash prinsiplarini;
- SCADA sitemalarining ishlash prinsipi va ularni sozlashni bilishi va ulardan foydalana olishi;
- avtomatlashtirishda qo‘llaniladigan dasturiy paketlarni ishlata bilish, trenajer sistemalaridagi imitatsion modellardagi nosozliklarni bartaraf etish bo‘yicha to‘g‘ri echimlar tanlash ko‘nikmalariga ega bo‘lishi;
- SIMATIC S7 dasturlanuvchi kontrollerlari uning dasturiy ta’minoti haqida ko‘nikmalariga ega bo‘lishi;
- avtomatlashtirishda qo‘llaniladigan dasturiy paketlar va kompyuterli trenajer sistemalaridagi imitatsion modellar bilan ishlash natijasida real ishlab chiqarish jarayonlaridagi vaziyatlarni baholay olishi va turli nosozliklarni bartaraf eta olish malakalriga ega bo‘lishi kerak.
Ishlabchiqarishdafanningaxamiyati
Hozirgi zamonaviy texnologiyalar rivojlangan davrda, sanoat korxonalaridagi texnologik jarayonlar avtomatlashtirilgan murakkab dasturiy vositalar asosida boshqarilmoqda. SHuning uchun muxandislik dastrulariga alohida talablar quyiladi. Dasturiy paketlar ishlab chiqarishni avtomatlashtirishda yuqori sifat ko‘rsatkichi, yuqori darajadagi aniqlikda ishlashni, xavfsizlikni yuqori darajada ta’minlashni tartibga soladi. SHuning uchun ushbu fan asosiy umumkasbiy fanlardan biri hisoblanib, ishlab chiqarishning ajarlmas bo‘g‘inidir
Ma’shg’ulot turi:
– ma’ruza;
– ma’vzubo’yichanazariysavoljavob;
– mustaqilish;
– ma’ruzamatniniyuritish;
– testlar;
– shahsiy va guruxli prezentasiyalar;
– uy fazivalarini bajarish;
– referatlarni bajarish;
– amaliy mashg’ulotlar va boshqalar.
talabaning fan mavzulari bo‘yicha bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Joriy nazorat fanning xususiyatidan kelib chiqqan holda amaliy mashg‘ulotlarda og‘zaki so‘rov, test o‘tkazish, suhbat, nazorat ishi, kollekvium, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshqa shakllarda o‘tkazilishi mumkin;
2. Oraliq nazorat (ON)
semestr davomida o‘quv dasturining tegishli (fanlarning bir necha mavzularini o‘z ichiga olgan) bo‘limi tugallangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Oraliq nazorat bir semestrda ikki martadan oshmagan holda o‘tkaziladi va shakli (yozma, og‘zaki, test va hokazo) o‘quv faniga ajratilgan umumiy soatlar hajmidan kelib chiqqan holda belgilanadi;
3. YAkuniy nazorat (YAN)
semestr davomida o‘quv dasturining tegishli (fanlarning bir necha mavzularini o‘z ichiga olgan) bo‘limi tugallangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Oraliq nazorat bir semestrda ikki martadan oshmagan holda o‘tkaziladi va shakli (yozma, og‘zaki, test va hokazo) o‘quv faniga ajratilgan umumiy soatlar hajmidan kelib chiqqan holda belgilanadi;
Talabaning bilim saviyasi, ko‘nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi asosida talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.
«Muxandislik dasturlari» fani bo‘yicha talabalarning semestr davomidagi o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 100 ballik tizimda butun sonlar bilan baholanadi. Ushbu 100 ball baholash turlari bo‘yicha quyidagicha taqsimlanadi:
Yakuniy nazoratga – 30 ball;
Joriy va oraliq nazoratlarga – 70 ball.
T/r
Mavzu nomi
O‘qitish shakllari bo‘yicha ajratilgan soat
Umumiy
yuklama
Auditoriya mashg‘ulotlari (soatlarda)
Mustaqil
ish
Jami
Ma’ruza
Amaliyot
(seminar)
mashg‘ulot
Laboratoriya
ishi
Kirish. Avtomatlashtirish va avtomatlash-tirishda dasturlarning ahamiyati.
4
2
2
0
0
2
Mantiqiy elementlarning tuzilishi. O‘lchovchi va ijro etuvchi elementlarni mantiqiy elementlar asosida ishlashi.
