Muxammad аl-хorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Kompyuterni Internetda ishlash uchun ulash va rostlash

Internet hizmatlaridan foydalanish uchun kompyuteringizni Internet bilan aloqaga ega bo’lgan va kerakli servisni taqdim etuvchi tarmoqqa ulanishini ta’minlash va kompyuterda maxsus tasturli taminotga ega bolish kerak.

Internetga murojat qilish bilan bog’liq bo’lgan xizmatlar ingiliz tilidagi mamlakatlarda Internet Service Provider yoki qisqacha ISP deb ataluvchi firmalar tomonidan taqdim etiladi; ularni Rassiyada “Internet ga murojat qilish provayderi” yoki oddiygina qilib provayderlar deb atashadi.

Pravayder Internet bilan doimiy ulanishga ega bo’lgan va kompyuterni (murojat qilish serverlari) o’z ichiga olgan bo’lib, kompyuter orqali abanentlar-alohida foydalanuvchilarni yoki lokal tarmoqlarini ulashniamalga oshiradi.

Internetga ulanishning bir necha variantlari mavjud:

 ajratilgan liniya bo’yich adoimiy ulanish;

 kommutatsiyalanadigan liniya bo’yicha seansli ulanish;

 xost-kompyuterlariga masofadan turib terminalli murojat qilish.

Ajratilgan liniya bo’yicha ulash foydalanuvchiga eng qulay ishlash sharoitlarini ta’minlaydi, lekin ancha qiymatga tushish. Bu variantga lokal tarmog’ining kompyuterlaridan biri (server) provayderi marshirutlovchisi bilan doimiy ulanishga ega. Kerak texnik va dastur ta’minotini o’rnatish va sozlash hamda bunday ulanishlar ishini birga olib borishni odatda firma pravayderining mutaxassis-ma’muriyatiamalga oshiradi, bu foydalanuvchini ishini yengillashtiradi. Bunday ulanishning muhim afzalligi lokal tarmoqqa o’zining ma’lumot serverini (masalan Web-serverini) o’rnatish imkoniyatidadir, boshqa variantlarida bunday ulanishni imkoni yo’q.

Kommutasiyalanadigan liniya bo’yicha ulanish variantini alohida kompyuterlar uchun ham, Internetga doimiy ulanishni talab etiladigan lakal tarmoqlar uchun ham tavsiya etish mumkin. Bu variant, pravayderning oddiy telefon liniyasi bo’yicha murijaat qilish serveriga, bu serverga “qo’ng’iroq qila olish” va foydalanuvchi nomini va mahfiy so’zni kiritishni talab etadigan keyinchalik qyd qilishdan keyin qilish yo’li kompyuteri telefon aloqasini ushlab turishni ko’zda tutadi. Bunday qayd qilishdan keyin yo’li bilan vaqtincha ulanishni ko’zda tutadi. Bunday qayd qilishdan keyin foydalanuvchi kompyuteri telefon aloqasini ulab turishni vaqt davomida Internet tarmog’iga to’liq ulanib qoladi. Bu ulanish vaqtida foydalanuvchi birinchi varianti ulangandagi kabi imkoniyatlarga ega bo’ladi, lekin kommutasiyalanadigan liniya bo’yicha ulanish birmuncha arzonroq bo’ladi. Bu hozir eng ko’p tarqalgan variantlar, shuning uchun quyida biz uni batafsilroq ko’rib chiqamiz.

Xost-kompyuterga masofadan turib terminalli ulanish kompyuterni uzoqdagi kompyuterga telefon liniyasi bo’yicha ulash yo’li bu kompyuterlarning uzoqlashgan terminal rejimli ishlatishni ko’zda tutadi. Bu variatda faqat matinli ma’lumot uzatiladi, shuning uchun foydalanuvchi tarmoq bilan muloqat qilishda cheklangan imkoniyatlarga ega bo’ladi.