Muvofiqlashtirish xududiy boshqarmasi urganch kopyuter texnologiyalari texnikumi

Turli debitorlar va kreditorlar bilan hisoblashishlar mazmuni va ahamiyati

Bu bobda keltirilgan hisobvaraqlarda mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan ular yetkazib bergan tovar moddiy qimmatliklari, bajargan ishlari va ko‘rsatgan xizmatlari uchun olib boriladigan hisob-kitoblar, budjet hamda ijtimoiy sug‘urta to‘lovlariga ajratmalar bo‘yicha, kasaba uyushma tashkilotlari, hisobdor shaxslar, xodimlar, stipendiya oluvchilar, deponent qilingan summalar, ta’lim muassasalarida bolalarni saqlaganlik uchun ularning ota-onalari, shuningdek, boshqa debitor va kreditorlar bilan hisob- kitoblar hisobga olinadi.
Tashkilotlar o‘rtasida avans to‘lovlarini amalga oshirish, shuningdek, debitorlik va kreditorlik qarzlarni hisobdan chiqarish qonunchilikka muvofiq amalga oshiriladi. Debitorlik va kreditorlik qarzlar bo‘yicha kelishmovchiliklar mavjud bo‘lgan taqdirda tashkilot ularni bartaraf etish maqsadida tushunmovchiliklar haqidagi materiallarni tegishli idoralarga taqdim etishi shart.
Qarzlarni qarzdorlarning to‘lovga qodir emasligi oqibatida hisobdan chiqarish qarzdorlikni bekor qilish emas. Bu qarzdorlik qarzdorning mulkiy ahvoli o‘zgargan taqdirda undirib olish imkoniga ega bo‘lish maqsadida kuzatib borish uchun u hisobdan chiqarilgan paytdan boshlab qonunchilikda belgilangan muddat mobaynida balansdan tashqari 05 hisobvaraqda ko‘rsatilishi lozim.
Da’vo muddati o‘tgan debitorlik qarzlar tashkilot rahbarining ruxsati bilan amaldagi xarajatlarni oshirish bo‘yicha hisobdan chiqariladi va bu haqda 10 kun muddatda tegishli moliya organiga xabar qilinadi.
budjetdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha hisob-kitoblarni alohida
Da’vo qilish muddati tugagan budjet mablag‘lari bo‘yicha yuzaga kelgan deponent qilingan qarz summalari tashkilot moliyalashtiriladigan (xarajatlari amalga oshiriladigan) tegishli budjet daromadiga da’vo qilish muddati tugagan oydan keyingi oyning 10-kunidan kechiktirmay kiritilishi kerak.
Bunda, da’vo qilish muddati tugagan, budjetdan tashqari mab- lag‘lar bo‘yicha yuzaga kelgan deponent qilingan qarz summalari 272 «Boshqa budjetdan tashqari daromadlar» analitik hisob- varag‘ida daromad sifatida aks ettiriladi.
Da’vo qilish muddati tugagan boshqa kreditorlik qarzlar O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan belgilangan tartibda hisobdan chiqariladi.
Debitorlar va kreditorlarni hisobda aks ettirish uchun hisob- varaqlar rejasida quyidagi hisobvaraqlar belgilangan:
«Turli debitor va kreditorlar bilan hisob-kitoblar»;
«Budjet va budjetdan tashqari jamg‘armalar bilan hisob- kitoblar»;
«Xodimlar va stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblar»;
«Boshqa hisob-kitoblar».

2.