Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi

1918-1939-yillarda Italiya 
Italiya  Birinchi  jahon  urushida  uncha  katta  talafot  ko‗rmadi.  Aksin -  cha  u 
Avstriya-Vengriya  yerlarining  bir  qismini  egallab,  o‗z  hududini  ancha 
kengaytirib  oldi.  Ammo  shunga  qaramasdan,  urushdan  so‗ng  mamlakat  ichki 
ziddiyatlar  girdobida  qoldi.  Bu  ziddiyatlarning  asosini  ko‗p  sonli  ishsizlar  va 
iqtisodiy inqiroz tashkil qildi. O‗ta dolzarb is- lohotlarni amalga oshirish uchun 
hukumat yetarli kuchga ega emasdi. 
Fashistlarning  hokimiyatga  kelishi.  Umumiy  inqiroz  sharoitida  Benito 
Mussolini  boshchiligida  1919-yilning  mart  oyida  tuzilgan  fashistlar  partiyasi 
faollashib  ketdi.  1921-yili  fashistlar  harakati  bir  qadar  rasmiy  tus  olib, 
davlatning 
siyosiy 
qudratini 
mustahkamlashga 
qaratilgan 
millatchilik 
tashviqotini olib bordi. Ularni mamlakatdagi jiddiy kuchlar qo‗llab -quvvatladi, 
aholining ham katta qismi xayrixoh- lik bildirdi. 
Fashistlar 1921-yilgi parlament saylovlarida 36 ta o‗ringa ega bo‗ldi. 
1922-yil  oktabrda  fashistik  guruhlarning  mashhur  Rimga  yurishidan  so‗ng 
qirol Viktor Emmanuil III Mussolinini hukumat boshlig‗i etib tayinladi. 
Fashistlar  siyosati.  Fashistlar  hokimiyatda  turgan  dastlabki  yillarda 
mamlakatda  barqarorlashuv  va  iqtisodiy  o‗sishni  ta‘minladi.  Mussolini  dastlab 
mavjud  siyosiy  partiyalar  va  kasaba  uyushmalarini  taqiqlamadi.  Parlament 
faoliyat  yuritdi,  partiyalarning  gazetalari  ham  chiqib  turdi.  Iqtisodiyotga 

---

328 
 
to‗g‗ridan  to‗g‗ri  va  har  tomonlama  aralashish  yo‗li  bilan  Italiya  fashistik 
davlati  mamlakat  rivojlanishi  sur‘atlarini  keskin  oshirishga  erishdi.  1938 -yili 
Mussolini  irqiy  qonunlar  chiqardi,  1939-yil  boshida  esa  Deputatlar  palatasini 
tarqatib yuborib, uning o‗rniga Katta fashistik kengash tuzdi. 
Italyan  fashizmi  maxsus  totalitar  diktatura  sifatida  totalitar  va  avtoritarlik 
belgilariga  ega  edi.  Uning  mafkuraviy  tizimi  katolitsizm,   an‘anaviylik, 
sotsializm g‗oyalari bilan to‗ldirilgan millatchilik poydevoriga qurildi.  
Fashistlar  barcha  totalitar  tuzumlarga  xos  bo‗lgan  tajovuzkor  siyosatni  avj 
oldirdi.  1927-yili  Albaniya  Italiyaning  protektoratiga  aylantirildi,  keyin  esa 
bosib  olindi.  1935  —  1936-yillardagi  Italiya  —  Efiopiya  urushi  natijasida 
Efiopiya, unga qo‗shni joylashgan Eritreya va Somalining bir qismi Italiya ning 
mustamlakasiga  aylantirildi.  1937-yil  dekabrda  Italiya  Millatlar  Ligasidan 
chiqdi.  Italiya  Germaniya  va  Yaponiya  bilan  ittifoqqa  birlashib,  o‗zining 
tajovuzkor 
siyosatini 
davom 
ettirdi 
va 
Ikkinchi 
jahon 
urushining 
sababchilaridan biriga aylandi. 
  1927- yilda  Albaniya Italiyaning protektoratiga aylantirildi. 
1938-  yilda  Mussolini  Deputatlar  palatasini  tarqa