395
uchogi paydo buldi. Yevropada Germaniya Osiyoda Yaponiya edi. 1933 yilda
Germaniyada Gitler boshchiligida fashistik xokimiyat o‘rnatildi. Bu diktatura
shovinistik, reaksion, fashistik edi.Shunday kilib, Yevropa markazida urushning
ikkinchi uchogi ochildi.AQShva Angliya Germaniyaga iktisodiy jixatdan ko‘p yordam
berdi. 1933 yilda Rimda turt davlat Angliya, Fransiya, Germaniya va Italiyaning
yakdillik va xamkorlik axdnomasi to‘zildi. 1935 yilda German fashistlari Avstriyani
bosib olishga urinib kurdilar. Avstriya mexnatkashlarining karshiligi, Italiyaning
noroziligi bilan Avstriyani bosib olish kechiktirildi. Uzok Shark va Yevropadagi
vaziyat Yaponiya va Germaniyani jaxonga xukmron bo‘lishga da'vosini kuchaytirdi.
Angliya,
Fransiya,AQSho‘rtasida
dengiz
va
mustamlakalar
masalasida
kelishmovchiliklar kuchayib ketdi.
1933-1937 yillar aloxida uzok davom etgan depresseya-sanoat turgunligi yillari
bo‘ldi.AQShxukumati 1935 yilda Betaraflik siyosatini e'lon kildi. 1937 yil iyulida
Yapon militarizmi Xitoy xalkiga karshi ochikdan ochiq urush boshlab yubordi.
Yaponlar Xitoyning Pekin, Shanxay, Nankin Xankau kabi katta shaxarlarni, deyarli
xamma portlarni ishgol kildilar. 1938 yil noyabrda Yaponiya ―Sharkiy Osiyoda Yangi
tartib‖ e'lon kildi. Bu esa Sharkiy Osiyoda Yaponiyaning mustamlakachilik
xukmronligini o‘rnatishdan iborat edi.1939 yil 24 iyulda Tokioda Angliya va
Yaponiya o‘rtasida ―Kreygi Arita‖ bitimi ya'ni Uzok Shark Myunxeni bitimi tuzildi.
Germaniya xam 1938 y 11 martda Avstriyani bosib oldi. Angliya, Fransiya,AQShbu
narsani ma'kulladi.
1939 yil 23 avgustda SSSR va GErmaniya o‘rtasida o‘zaro xujum kilmaslik axdnomasi
tuzildi. Bu pakt 1926 yilgi sovet-german shartnomasining asosiy koidalariga tayanar
edi.
Ikkinchi jaxon urushi 1939 yil 1 sentabrda Germaniyaning Polshaga bostirib kirishi
bilan boshlandi. 3 sentabrda Angliya va Fransiya Germaniyaga karshi urush e'lon kildi.
1940 yilda gitlerchilar xukkisdan Daniya va Norvegiyaga bostirib kirdilar. Fransuz
sanoatchilari va bankirlari Germaniyaga sotildi. Fashistlarga xech kanday karshilik
kursatilmadi. Poytaxt egasiz koldi. 1940 yil 22 iyunda Kompyen o‘rmonda
Franyiyaning taslim bulgani xakida yarash axdi imzolandi.Fashistlar Germaniyasining
SSSrga xujumi 1941 yil 22 iyunda Germaniya xujum kilmaslik shartnomasini
xiyonatkorona buzib, urush e'lon kilmasdan bostirib kirdilar. Italiya, Vengriya,
Ruminiya, Slovakiya va Finlandiya Germaniya tomonidan turib urushga kirdilar.
Do'stlaringiz bilan baham: