Mutlaq va nisbiy afzallik nazariyalari

Xalqaro savdo o‘zining rivojianish bosqichlariga ega bo‘lib, har bir bosqich o‘z

tarixiy xususiyatlari bilan ajralib turadi:

• 
  tashqi savdo aloqalarining lokal darajada shakllanish bosqichi — (VI-XI1I asr­lar) 0‘rta yer dengizidan Sharqqa tomon xalqaro savdo yo‘llarining vujudga kelishi;
  
• 
  tashqi savdo aloqalarining mintaqaviy darajada shakllanish bosqichi — (XII— XV asrlar) tashqi savdo aloqalarining 0‘rta yer, Boltiq va Shimoliy dengizlari-
  

da konsentratsiyalashuvi;

• 
  tashqi savdo aloqalari globallashuvining boshlanish bosqichi — (XV-XVI1 asr­lar) Buyuk geografiya kashfiyotlari tufayli xalqaro savdo yo‘llarining Atlantika, Hind va Tinch okeanlariga ko‘chishi;
  
• 
  tashqi savdo aloqalarining intensivlashuv bosqichi — (XVIII-XIX asrlar) sanoat to‘ntarishi, G‘arbiy Yevropa va AQSh iqtisodiyotining sanoatlashtirish jarayo- ni bilan bog‘liq;
  
• 
  tashqi savdo aloqalarining militarizatsiyalashuv bosqichi — (XIX oxiri — XX asr boshi) Birinchi va Ikkinchi jahon urushlari bilan bog‘liq;
  
• 
  integratsion bloklar va birlashmalarning tashqi savdo munosabatlariga faol ta’- sir etish bosqichi — ( XX asrning o‘rtasi va ikkinchi qismi);
  
•