Mutaxassislikka kirish

Vokal ansambli turlari 

Vokal ansambllar bolalar, ayollar va erkaklar ovozlaridan tashkil topib, bir 

turdagi, to‘liqsiz va aralash ko‘rinishlarga bo‘linadi. Bir turdagi ovozlarga 

alohida bolalar ansambli, ayollar ansambli yoki erkaklar ansambli kiradi. 

1. Bolalar ansambli I va II ovozlariga bo‘linadi. 

2. Ayollar ansambli I, II, III ovozlariga bo‘linadi. 

3. Erkaklar ansambli I, II, III ovozlariga bo‘linadi. 

Bir turdagi ikki ovozli ansambllar bir partiyada tembr va diapazoni bilan 

yaqin bo‘lgan past ovozlarni birlashtirish natijasida vujudga keladi. Shu tariqa 

ayollar ansamblida alt partiyasiga messo-soprano va alt, erkaklar ansambliga bas 

partiyasiga bariton va bas ovozlari kiradi. 

Aralash ansambl bir turdagi ovozlarning birlashuvi natijasida hosil bo‘ladi. 

Asosan ayollar va erkaklar ovozlari, kamdan-kam bolalar va erkaklar ovozlari 

uchraydi. 

---

Aralash ansambllar: birinchi, ikkinchi ayol ovozlari va birinchi, ikkinchi 

erkak ovozlari. 

Musiqiy asardagi ovozlar sonidan kelib chiqqan holda, yuqorida aytib 

o‘tilgan har bir tarkib bir ovozli, ikki, uch, to‘rt (va b.) ovozli bo‘lishi mumkin. 

Ayollar vokal ansambli - yengil, yorug‘ tembri bilan ajralib turadi. Unga 

yumshoq yangrash xos. Ayollar ansambli ikki yarim oktava doirasida erkin 

harakat qilishi mumkin. 

Bolalar vokal ansambliga beg‘ubor va yengil yangrash xos. Ansambl 

diapazoni bolalarning yoshi bilan bog‘liq bo‘lib, unga ovozlarning zich 

joylashuvi xos. 

Erkaklar vokal ansambli katta diapazonga (uch oktavagacha) ega. Bunday 

xususiyat registlarning kontrastini yorqin namoyish etishga va yangrashni rang-

barang ko‘rsatishga imkoniyat yaratadi. 

Aralash vokal ansambl murakkab shakllardan biri hisoblanadi. Ansambl rang-

barang ifoda vositalariga ega. Bu turdagi ansambl diapazonining hajmi katta 

bo‘lib, 4 oktavadan ortiqdir. 

Vokal ansamblda kuyning bayon etilishi bir ovozli yoki ko‘p ovozli bo‘lishi 

mumkin. 

Birovozlik deganda kuyning bitta vokal partiyada yoki bir nechta partiyada 

unison ijro etilishi tushuniladi. 1-variantda yorqin tembrli sof vokal bo‘yoqlar 

hosil bo‘ladi. Ikkinchi variantda soprano ovozining yumshoqligi, yorqinligi va 

harakatchanligi, altning quyuqligi, tenorning yorqinligi, bas ovozining kuchi va 

vajohati to‘liq ochib beriladi. 

Vokal partiyalarning unison bog‘lanishi yangi - aralash tembrning paydo 

bo‘lishi bilan belgilanadi. Uning xarakteri ovozlar munosabatidagi (ayollar, 

erkaklar) bo‘yog‘iga va registrlarning o‘xshashligi yoki farqiga bog‘liq. Bir 

turdagi ovozlarning unisonda birlashishi yaxlitligi bilan har xil turdagi ovozlar 

bog‘lanishidan farq qiladi. Ikkala holatda ham unison uchun puxta (to‘liq) 

yangrash xos.