Mutaxassis xodimlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti


Strategik nazorat va tartibga solish



Download 9,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/392
Sana30.12.2021
Hajmi9,09 Mb.
#95110
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   392
Bog'liq
2020. 2-tuplam 03.02.2020

Strategik nazorat va tartibga solish - ta‘lim muassasasi erishgan holatining tahlili 
va baholash jarayoni bo‗lib, pirovardida  strategik  maqsadlarga to‗liqroq erishishni tashkil 
etishdan iborat. 
 
4.  Strategik rejalashtirish bosqichlari 
Ko‗pchilik  ta‘lim  muassasalari  asosan  yagona  qabul  qilingan  rejalarga  asosan 
ishlaydi.  Ba‘zi  rahbarlar  shunchalik  darajada  «band»  bo‗ladilarki,  ularni  reja  tuzishga 
vaqtlari  yetmaydi.  Boshqa  bir  rahbarlar  esa,  shu  kunga  qadar  o‗z  faoliyatimizni 
rejalashtirmasdan  turib  ham  ko‗zlangan  maqsadga  erishayapmiz,  reja  tuzishni  u  qadar 
ahamiyati  yo‗q  deb  hisoblaydilar.  Aniqrog‗i,  rejani  yozma  shaklda  tayyorlashga  vaqt 
sarflashni xohlamaydilar. Ularning so‗zlari bo‗yicha, mehnat bozoridagi vaziyat juda tezlik 
bilan o‗zgaradi  va rejalashtirishdan hech qanday naf yo‗q, oxir oqibat reja javonda chang 
bosib yotadi, deb hisoblaydilar. 
Aslida,  rejalashtirish  ta‘lim  muassasasi  asosiy  faoliyatining  yetakchi  bo‗g‗ini 
hisoblanadi.  Samarali  rejalashtirish  raqobotbardosh  kadrlar  tayyorlash  va  turli  ta‘lim 
xizmatlari  ko‗rsatish  orqali  budjetdan  tashqari  daromad  topish,  shuningdek, 
bitiruvchilarning ishga joylashish ko‗rsatkichlarini yaxshilanishiga olib keladi. 
Shuningdek, rejalashtirish bir qancha qulayliklarga ega: 
1. Rejalashtirish rahbarlarni kelajakni ko‗rgan holda aniq fikrlashga o‗rgatadi. 
2. Ta‘lim 
muassasasi  tomonidan  bajarilayotgan  vazifalarni  yanada  aniq 
muvofiqlashtirishga olib keladi. 
3. Keyingi nazorat uchun faoliyat ko‗rsatkichlarini belgilashga imkon beradi. 
4. Rejalashtirish  ta‘lim  muassasasini  o‗z  vazifalari  va  siyosiy  qarashlarini  to‗g‗ri 
aniqlashga majbur qiladi. 
5. Rejalashtirish ta‘lim muassasasini ko‗zda tutilmagan o‗zgarishlarga doimo tayyor 
turishga undaydi. 
6. U  barcha  lavozimdagi  shaxslarni  majburiyatlarini  o‗zaro  aloqasini  ko‗rgazmali 
namoyish etadi. 
Rejalashtirish jarayoni har qanday boshqaruv  modelining asosiy negizi hisoblanadi. 
Qolaversa,  har  qanday  vaziyatda  strategik  reja  kamida  uchta  tarkibni:  faoliyatining 
boshlang‗ich  holatini,  faoliyatining  kutilayotgan  (oxirgi)  holatini  va  ushbu  ikki  holatni 
bog‗lab turuvchi vositalarni qamrab oladi. 
Strategik  rejalashtirish  -  ta‘lim  muasasasining  strategiyasini  shakllantirish  jarayoni 
bo‗lib,  bu  jarayon  ta‘lim  muassasasining  asosiy  ish  faoliyati  va  mavjud  holatning  tahlili, 
ichki va tashqi omillardan tashkil topadi. Strategik rejalashtirish jarayonida asosan quyidagi 
savollarga javob beriladi: 
1. Biz kimmiz? Qanday faoliyat bilan shug‗ullanamiz? 
2. Hozirgi paytda qaerda turibmiz? Faoliyatimiziing hozirgi holati qanday? 
3. Kecha qaerda bo‗lgan edik? Kecha bizning faoliyatimiz nimadan iborat edi? 


 
41 
4. Ta‘lim  muassasamizning  kuchli  va  zaif  tomonlari  nimadan  iborat?  Qo‗limizdan 
nima ish keladi-yu, nima ish kelmaydi? 
5. Erishmoqchi bo‗lgan maqsadlarimizga nimalar to‗sqinlik qilayapti? 
6. Faoliyatimizni rivojlantirishda qanday omillar ijobiy ta‘sir ko‗rsatmokda? 
7. Biz qaerga ketayapmiz? To‗g‗ri yo‗ldan ketayapmizmi? Missiyamiz nima? 
8. Biz  o‗z  missiyamizni  qanchalik  yaxshi  darajada  bajarayapmiz?  Bu  missiyamizni 
undan ham yaxshiroq bajarishimiz uchun nimalar qilinmog‗i zarur? 
9. Yana nimalar qilishimiz mumkin? Qanday muqobil strategiyalar mavjud? 
10. 
Bizning strategiyamiz qanday bo‗lishi darkor? 
11. 
Bizning  strategiyamiz  o‗zgaruvchan  muhitdagi  o‗zgarishlarga  qanchalik 
bardosh bera oladi? 
1-savolga 
javob  ta‘lim  muassasasining  missiyasini  shakllantirish  jarayonida 
aniqlanadi. 
2-  va  3-savollarga  javob,  strategik  muhitda  o‗z  o‗rnini  aniqlab  olish,  ta‘lim 
muassasasining  o‗tgan  davrdagi  va  hozirda  egallab  turgan  o‗rni  bilan  izohlanadi.  SWOT 
tahlilini amalga oshirish 4-, 5- va 6- savollarga javob beradi. 
Birinchi oltita savollarga javob olingach, 7-savolga ham javob olish  mumkin, ya‘ni 
faoliyatimizning  amaldagi  rivojlanishi  qaerga  qaratilganligi  va  o‗z  maqsadlarimizni 
erishishda qanchalik oldinga o‗tib olganligimizni aniqlashimiz mumkin. Bundan keyin esa 
qolgan savollarga mustaqil ravishda javob topish bosqichi amalga oshiriladi. 
Yuqoridagi  fikrlardan  kelib  chiqib,  strategik  rejalashtirish  jarayoni  quyidagi 
bosqichlardan iborat deyishimiz mumkin: 
-  Ta‘lim muassasasining missiyasini shakllantirish 
-  Ta‘lim muassasasining tashqi muhiti tahlili (STER) 
-  Ta‘lim muassasasining kuchli va zaif tomonlari tahlili (SWOT) 
-  Strategik maqsadni aniqlash 
Tashkilot 
missiyasi 
Tashkilot 
maqsadi 
Tashqi 
muhit  tahlili 
(STEP) 
Ichki muhit 
tahlili 
(SWOT)
 
Strategik 
maqsadni 
aniqlash 
Muqobil 
strategiyani 
tanlash 
Strategiyani 
amalga 
oshirish 
Strategiyani 
baholash 


 
42 
-  Muqobil strategiyalarni tanlash 
-  Strategiyani tanlash 
-  Strategiyani amalga oshirish 
-  Strategiyani baholash. 
 
Strategik  rejalashtirish  mavjud  va  ochilayotgan  imkoniyatlarni  qiyoslash  yo‗li  bilan 
butun  ta‘lim  muassasasi  yoki  uning  biror  yo‗nalishi  uchun  uzoq  muddatli  maqsadlar  va 
strategiyalarni  shakllantirish  jarayoni  hisoblanadi.  U  uzluksiz  va  tizimli  jarayon  bo‗lib, 
bunda  odamlar  faraz  qilingan  natijalar,  bu  natijalarga  qanday  qilib  erishish  mumkinligi, 
muvaffaqiyat qanday o‗lchanishi va baholanishi to‗g‗risida qarorlar qabul qilishadi. 
 
5.  Ta‘lim muassasalar faoliyatini strategik rejalashtirishda missiyaning o‗rni 
Missiya  bu  zamonaviy  strategik  boshqaruv  nazariyasining  asosiy  tushunchalaridan 
biri bo‗lib, unga turli mualliflar turlicha ta‘rif berishadi. "Missiya" so‗zi ―muhim topshiriq, 
ko‗rsatma,  yuqori  tayinlov,  mas‘uliyatli  rol,  katta  maqsad‖  ma‘nosini  bildiradi.  Ba‘zilar 
muassasa  missiyasini  giper  maqsad  yoki  "maqsadning  shunday  shakliki,  ma‘lum  biznesni 
boshqa unga o‗xshash korxonalardan farqini osongina ko‗rsatadi" deb hisoblashadi. 
Ta‘lim  menejmentida  –  ―missiya‖  tushunchasi  ta‘lim  muassasasini  nima  uchun 
mavjudligini    hamda    uni  boshqa  muassasalardan  farqini  aniqlash  va  bilishni  tassavurini 
yaratish uchun  zarur  hisoblanadi. 
Ta‘lim  muassasasi  missiyasi  shunday  shakllantirilishi  lozimki,  o‗qituvchilar  va 
rahbar xodimlar o‗z faoliyatlarini rejalashtirganlarida unga asoslanish mumkin bo‗lsin. Har 
bir ta‘lim muassasasining missiyasi betakror bo‗lib, bir-biriga o‗xshamaydi. Masalan: 
1. 
Har  bir  o‗quvchiga  o‗zining  qobiliyatini  aniqlash  va  uni  yuzaga  chiqarish 
imkoniyatini berish. 
2. 
Har bir xodimda novatorlik xususiyatini shakllantirish va rag‗batlantirish. 
Missiya  go‗yo  ta‘lim  muassasasining  tashrif  qog‗ozi  hisoblanadi.  U  chiroyli,  aniq, 
tushunarli, eng asosiysi, ta‘lim muassasasining ichki olamini tasvirlab, uni amalga oshirish 
mumkin  bo‗lishi  kerak.  Shu  bois,  missiyani  shakllantirishda  "Bularning  hammasi  kim  va 
nima  uchun?"  degan  eng  muhim  kalit  savollarga  e‘tibor  qaratish  lozim.  "Nima  uchun?" 
savolini bir necha marta takrorlash va unga javob berish, ya‘ni asoslash, missiyani yanada 
aniq ifodalashga yordam beradi: 
- bizning maktabimiz davlatimizga nima uchun kerak? 
- bizning maktabimiz jamiyatga nima uchun kerak? 
- bizning  maktabimiz  shu  yerda  ishlovchilarga,  ta‘lim  oluvchilarga  nima  uchun 
kerak? 
- biz ta‘lim xizmatlaridan boshqa yana nima taklif qilishimiz mumkin? Nima uchun? 
- . . . . 
Shunday qilib, ta‘lim muassasasi missiyasi uning faoliyati mazmunini va mohiyatini 
ochib beradi, lekin foyda olishni ko‗zda tutmaydi. 
Missiyani  shakllantirishda  quyidagi  muhim  jihatni  e‘tiborga  olish  zarur:  missiya 
ta‘lim  muassasasining  tarixi  hamda  madaniyatidan  kelib  chiqib,  butun  jamoaning 
qadriyatlari  va  dunyoqarashini  aks  ettirishi  va  albatta,  xodimlar  tomonidan  qo‗llab-
quvvatlanishi shart. 

Download 9,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   392




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish