Mutaxassis hodimlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

Servisli dasturiy ta’minlanish
- bazaviy dasturiy ta’minlanishning 
imkoniyatlarini oshiruvchi va foydalanuvchiga qulayroq ish muhitini tashkil 
qiluvchi dasturlar va dasturiy majmualardir.
Bazaviy dasturiy ta’minlashga quyidagilar kiradi:
• 
operatsion tizim;
• 
operatsion qobiq(matnli va jadvalli); 
tarmoqli 
operatsion tizim.
Operatsion tizim foydalanuvchi fayillarni bajarish, EHM hisoblash resurslarini 
rejalashtirish va boshqarish uchun mo’ljallangan.
Dasturiy ta’minlash va operatsion tizimlar sektorida IBM, Microsoft, NISYS, 

---

13 
Nowel firmalari etakchi o’rin egallaydilar. Operatsion tizimlarni sotishdan daromad 
yiliga o’rtacha 20 mil dollardan oshib ketadi. 
1.3.Bazaviy dasturiy ta’minot
 
Shaxsiy kompyuterlar uchun operatsion tizimlar quyidagilarga bo’linadi:
• 
bir yoki ko’p masalali (parallel bajariladigan amaliy jarayonlarning soniga 
ko’ra);
• 
bir yoki ko’p foydalanuvchili (operatsion tizimda bir vaqtda ishlovchi 
foydalanuvchilarning soniga ko’ra);
• 
kompyuterlarning boshqa turlariga ko’chirilmaydigan va ko’chiriladiganlar;
• 
EHMning mahalliy hisoblash tarmog’ida ishlashni ta’minlovchi tarmoqsiz va 
tarmoqli.
Bugungi kunda shaxsiy kompyuterlar uchun quyidagi 32-razryadli operatsion 
tizimlarni qo’llash katta ahamiyatga ega:
• 
OS/2 barcha modifikatsiyada(IBM);
• 
WINDOWS NT barcha modifikatsiyalarda (Microsoft);
• 
Unix barcha modifikatsiyalarda;
• 
Next step 3.2(Next);
• 
SCO Open Decktor 3.0(Santa Cruz Operation)
• 
Solaris 2.1(Sun Soft)-x 86;
• 
Unix Ware Personal Edition 1.0 (Novell).
OT eng ma’naviy taqqoslash axborotlarni ishlab chiqish jarayoning quyidagi 
ta’riflari bo’yicha amalga oshiriladi:
• 
Xotirani boshqarish (o’natilayotgan kenglikning eng katta hajmi, xotiraning 
turlari, xotiradan foydalanishning texnik ko’rsatkichlari);

---

14 
• 
Operatsion tizim tarkibidagi yordamchi dasturlar (utilit)ning vazifaviy 
imkoniyatlari;
• 
Disk kompressiyasining mavjudligi;
• 
Fayllarni arxivga joylashtirish imkoniyatlari;
• 
Ishning ko’p vazifasi tartibini to’xtatib turish;
• 
Tarmoqli dasturiy ta’minotni to’xtatib turish;
• 
Sifatli hujjatlarning mavjudligi;
• 
Instollyatsiya jarayoning sharoitlari va murakkabligi.