Mutaxasislik fanlarni o‘qitish metodikasi

9.1. Tahlimning kredit-modulg’ tizimi ўzi nima?
a) Kredit tahlimning ўlchov birligi
Bizga mahlumki, ҳayotda kўp narsalarning ўlchov birligi mavjud. Masalan, vaқt ўlchov birligi – sekund, uzunlik ўlchovi – metr, oғirlik– kilo, suyuқlik – litr, elektr kuchlanish ўlchovi – amper. SHunda bir savol tuғiladi: tahlimning, xususan oliy tahlimning ҳam ўlchov birligi bormi? Aytishingiz mumkin, ҳa oliy tahlimning ўlchov birliklari bu bakalavr, magistratura va doktorantura deb. Lekin bular tahlimning ўlchov birliklari emas balki uning bosқichlari ҳisoblanadi. Afsuski, ҳozirda mamlakatimizda oliy tahlimning talabalar progressini, ularning mutaҳasis sifatida shakllanishini muntazam ravishda baҳolab boruvchi ҳamma uchun tushunarli bўlgan ўlchov birligi mavjud emas. Kredit-modulg’ tizimi avvalambor, mamlakatimiz oliy tahlim tizimiga tahlimning amaldagidan kўra ancha mukammal, zamonaviy lekin ҳamma uchun tushunarli bўlgan ўlchov birligini olib kiradi. Unga kўra OTM ўқuv dasturlari

muayyan ўқish natijalarini kўzlovchi turli fan va modullarga bўlinadi.

Ҳar bir fan yoki modulg’ esa undagi ўқish yuklamasi miқdoriga қarab muayyan miқdordagi kreditlarda aks etadi. Masalan ҳar bir fan ўrtacha 5, 6 yoki 7.5 kreditlarda aks etishi mumkin. Talaba esa ҳar semestr, ўқuv yilida muayyan miқdorda kreditlar tўplab borishi va tegishli miқdordagi kreditlarni tўplagandan sўng unga bakalavr yoki magistratura darajasi berilishi belgilanadi. ECTS kredit-modulg’ tizimida bir yillik kreditlar miқdori 60 tani tashkil etadi. Bir ўқuv yili 2 semestrdan iborat ekanligini ҳisobga olsak, talaba ўқishi davomida ҳar semestr 30 kredit tўplab borishi zarur. Bakalavr dasturi odatda 4 yil ekanligini ҳisobga olsak, talaba ushbu darajani қўlga kiritish uchun jami 240 kredit, magistratura dasturini tugallash uchun esa 120 kredit tўplashi kerak bўladi.

Kreditlar shunchaki raқamlar emas. Ҳar bir kredit talaba bajarishi kerak bўlgan mahlum miқdordagi ўқish yuklamasini va talaba buning natijasida muayyan ўқish natijalariga erishganligini bildiradi. Yahni, ECTS kredit-modulg’ tizimi tarkibi ikki zaruriy elementdan iborat:

a) ўқish yuklamalari va

b) ўқish natijalari.

Talaba shu elementlarni bajargandagina ўsha fan bўyicha

belgilangan miқdordagi kreditlarni қўlga kiritishi mumkin.