HAYVONOT DUNYOSI
Perm sistemasida ular ham qirilib ketgan. Ikki tavaqali, qorinoyoqli va boshoyok/sh mollyuskalar keng tarqalgan. Perm sistemasi oʻrtalarida seratitlar vujudga kelib, trias davrida ayniqsa ta-raqqiy etgan. Mshankalarda kriptos-tomatlar koʻp tarqalgan. Dengizlarda braxiopodalar koʻp boʻlgan. Suvda yashovchi boʻgʻimoyoklilardan ostrakodalar maʼlum, ular dengiz, laguna, chu-chuk suvli havzalarni egallagan. Dengizlarda kam sonli trilobitlar, quruklikda hasharotlar yashagan.
Quruklikdagi umurtqali hayvonlar ham suvda, ham quruklikda yashovchilar bilan sudralib yuruvchilardan iborat edi. Suvda va quruqda yashovchilardan stegotsefal (zirxli)lar koʻp boʻlgan. Suvda va quruklikda yashovchilar bilan sudralib yuruvchilar oʻrtasidagi oraliq hayvonlardan batraxo-zavrlar (mas, qurbaqa-kaltakesaklar) tavsiflidir. Perm sistemasi oxirida stegotsefallarning koʻpi qirilib bitgan. Sudralib yuruvchilar esa koʻpaygan, ularning ibtidoiy vakili — kotilozavrlar bilan birga darrandasimon sudralib yuruvchilar ham koʻp boʻlgan. Perm sistemasida quruqlik florasining taqsimlanishiga koʻra, bir necha flora oblastlari ajratiladi: Yevramerika (Yevropa, Shim. Amerika); Katosiyo (Jan.-Sharqiy Osiyo); Angara yoki Tunguska (Sibir, Qozogʻiston, Oʻrta Osiyo); ochiq urugʻli oʻsimliklar oʻsgan Gondvana oblastlari. Oʻrta Osiyo qudu-dida Perm sistemasi yotqiziqlari keng tarqalgan.
Igna-tanlilardan dengiz nilufarlari, suvdagi umurtqalilardan togʻayli akulasimon baliklar (mas, gelikoprion) keng tarqalgan. Bu davr uchun suyakli baliqlardan paleonissidlar harakterli-dir.
Ushbu hodisani tushuntirish uchun ko'plab sabablar mavjud. Atmosferaga ko'p miqdordagi karbonat angidrid gazining chiqarilishini keltirib chiqaradigan va atrof-muhit haroratini oshirishga yordam beradigan intensiv vulqon harakati eng ko'p qabul qilinganlar orasida.
Xuddi shu tarzda, uglevodlarning okean tubidan chiqishi va meteoritning ta'siri sabab sifatida taklif qilingan.
Qanday sabablarga ko'ra bo'lishidan qat'i nazar, bu Yer sayyorasining atrof-muhit sharoitlariga katta ta'sir ko'rsatgan juda halokatli voqea edi.
Bu Perm davri oxirida va keyingi davrning boshida - Triasda sodir bo'lgan ommaviy qirg'in hodisasi edi. Bu sayyorani bosib o'tgan eng dahshatli yo'q bo'lib ketish jarayoni edi, chunki u sayyorada yashaydigan tirik mavjudotlarning taxminan 90% turlarini yo'q qildi.
IQLIMI
Perm davri davomida iqlim muayyan o'zgarishlarga uchradi. E'tibor qilish kerak bo'lgan birinchi narsa, bu davr muzlik bilan boshlanib, tugagan. Davr boshida Gondvananing bir qismi, ayniqsa janubiy qutb tomon muz bilan qoplangan.
Do'stlaringiz bilan baham: |